Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, việc mở rộng tự do hoá thương mại đã làm cho làn sóng ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đang trở nên mạnh mẽ trên khắp thế giới và dần trở thành một xu hướng mới trong quan hệ kinh tế quốc tế.
Hiệp định EVFTA vượt xa các quy định của các hiệp định thương mại hiện có bởi không có hiệp định thương mại nào như EVFTA đặt ra những tiêu chuẩn cao về những lĩnh vực phức tạp như quyền sở hữu trí tuệ, giải quyết tranh chấp, tiêu chuẩn môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm. Vậy EVFTA là gì? Nội dung Hiệp định EVFTA như thế nào? Quá trình đàm phán và ký kết Hiệp định EVFTA ra sao? Câu trả lời xin được giải đáp ở bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
1. Hiệp định EVFTA là gì?
EVFTA (European-Vietnam Free Trade Agreement) là Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam. Hiệp định EVFTA là một thỏa thuận thương mại tự do giữa Việt Nam và 27 nước thành viên EU.
EVFTA, cùng với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), là hai FTA có phạm vi cam kết rộng và mức độ cam kết cao nhất của Việt Nam từ trước đến nay.
EVFTA là một Hiệp định toàn diện, chất lượng cao, cân bằng về lợi ích cho cả Việt Nam và EU, đồng thời phù hợp với các quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Không chỉ loại bỏ hơn 99% thuế hải quan đối với hàng hoá, Hiệp định còn mở cửa thị trường dịch vụ của Việt Nam cho các công ty EU và tăng cường bảo vệ các khoản đầu tư của EU vào Việt Nam.
2. Hành trình một thập kỷ kí kết Hiệp định EVFTA
Trải qua 14 vòng đàm phán, nhiều cuộc họp cấp Bộ trưởng, các phiên họp cấp Trưởng đoàn đàm phán và các phiên họp cấp kỹ thuật chính thức và không chính thức cùng rất nhiều khó khăn, trở ngại với sự quyết tâm và nỗ lực, chiều ngày 30/6/2019, Lễ ký kết Hiệp định Thương mại tự do (EVFTA) đã chính thức được ký kết.
Đây là sự kiện quan trọng đánh dấu thành tựu nổi bật của Việt Nam:
Tháng 10/2010, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam và Chủ tịch EU đã đồng ý khởi động đàm phán Hiệp định EVFTA.
Tháng 6/2012, Bộ trưởng Công thương Việt Nam và Cao uỷ Thương mại EU chính thức tuyên bố khởi động đàm phán Hiệp định EVFTA.
Tháng 12/2015, kết thúc đàm phán và bắt đầu khởi động tiến trình rà soát pháp lý để chuẩn bị cho việc ký kết Hiệp định.
Tháng 6/2017, hoàn thành rà soát pháp lý ở cấp kỹ thuật.
Tháng 9/2017, EU chính thức đề nghị Việt Nam tách riêng nội dung bảo hộ đầu tư và cơ chế giải quyết tranh chấp giữa Nhà nước với nhà đầu tư (ISDS) ra khỏi Hiệp định EVFTA thành một hiệp định riêng do phát sinh một số vấn đề mới liên quan đến quyền phê chuẩn các hiệp định thương mại tự do của EU hay từng nước thành viên.
Tháng 6/2018, Việt Nam và EU đã chính thức thống nhất việc tách riêng EVFTA thành hai hiệp định gồm Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư (IPA), chính thức kết thúc toàn bộ quá trình rà soát pháp lý Hiệp định EVFTA đồng thời thống nhất toàn bộ các nội dung của Hiệp định IPA.
Tháng 8/2018, hoàn tất rà soát pháp lý Hiệp định IPA.
Ngày 17/10/2018, Uỷ ban châu Âu đã chính thức thông qua EVFTA và IPA.
Ngày 25/6/2019, Hội đồng châu Âu phê duyệt cho phép ký các Hiệp định.
Ngày 30/6/2019, hai Hiệp định được ký kết.
Ngày 12/2/2020, Nghị viện châu Âu chính thức thông qua cả hai hiệp định.
Ngày 30/3/2020, Hội đồng châu Âu thông qua Hiệp định EVFTA.
Ngày 8/6/2020, Quốc hội Việt Nam biểu quyết thông qua Hiệp định này.
Như vậy, để đi đến ký kết hiệp định EVFTA, Việt Nam đã phải trải qua một hành trình rất dài, được khởi động đàm phán từ năm 2010 với các bên chính thức đàm phán nhiều cấp, nhiều vòng từ năm 2012 cho đến năm 2020 – kết thúc một thập kỷ nỗ lực không ngừng nghỉ để hái “trái ngọt” cho đất nước Việt Nam.
Bạn đọc có thể xem thông tin về đàm phán Hiệp định EVFTA tại: Hành trình EVFTA – Một thập kỷ nỗ lực
3. Những nội dung chính của Hiệp định EVFTA
Với nhiều nội dung đáng chú ý được quy định, Hiệp định EVFTA được đánh giá là Hiệp định toàn diện, chất lượng cao, cân bằng về lợi ích cho cả Việt Nam và EU, đồng thời phù hợp với các quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Theo Bộ Công thương, Hiệp định EVFTA gồm 17 chương, 2 Nghị định thư và một số biên bản ghi nhớ kèm theo với các nội dung chính là: thương mại hàng hoá, quy tắc xuất xứ, hải quan và thuận lợi hóa thương mại, các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm (SPS), các rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT), thương mại dịch vụ, đầu tư, phòng vệ thương mại, cạnh tranh, doanh nghiệp nhà nước, mua sắm của Chính phủ, sở hữu trí tuệ, thương mại và phát triển bền vững, hợp tác và xây dựng năng lực, các vấn đề về pháp lý-thể chế.
Về thương mại hàng hóa
Ngay khi Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xoá bỏ thuế nhập khẩu đối với 85.6% số dòng thuế, tương đương 70.3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU.
Sau 7 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xoá bỏ thuế nhập khẩu đối với 99.2% số dòng thuế, tương đương 99.7% kim ngạch xuất khẩu Việt Nam. Đối với khoảng 0.3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, EU cam kết dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%.
Ngoài ra, Việt Nam và EU cũng thống nhất các nội dung liên quan tới thủ tục hải quan, hiệp định hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT) và hiệp định về áp dụng các biện pháp vệ sinh và kiểm dịch (SPS), phòng vệ thương mại,… tạo khuôn khổ pháp lý để hai bên hợp tác, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp.
Về thương mại dịch vụ và đầu tư
Trong EVFTA, cam kết của hai bên về thương mại dịch vụ đầu tư nhằm tạo ra một môi trường đầu tư cởi mở, thuận lợi cho hoạt động của các doanh nghiệp đôi bên.
Cam kết của Việt Nam có đi xa hơn cam kết trong WTO. Cam kết của EU cao hơn cam kết trong WTO và tương đương với mức cam kết cao nhất của EU trong những hiệp định FTA gần đây nhất của EU.
Các lĩnh vực mà Việt Nam cam kết thuận lợi cho các nhà đầu tư EU gồm một số dịch vụ chuyên môn, dịch vụ tài chính, dịch vụ viễn thông, dịch vụ vận tải, dịch vụ phân phối. Hai bên cũng đưa ra cam kết về đối xử quốc gia trong lĩnh vực đầu tư, đồng thời thảo luận về nội dung giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước.
Về mua sắm của Chính phủ
Việt Nam và EU thống nhất các nội dung tương đương với Hiệp định mua sắm của Chính phủ (GPA) của WTO với một số nghĩa vụ như đấu thầu qua mạng, thiết lập cổng thông tin điện tử để đăng tải thông tin đấu thầu,…
EU cũng cam kết dành hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam để thực thi các nghĩa vụ này.
Việt Nam bảo lưu có thời hạn quyền dành riêng một tỷ lệ nhất định giá trị các gói thầu cho nhà thầu, hàng hoá, dịch vụ và lao động trong nước.
Về thương mại và phát triển bền vững
Hai bên khẳng định cam kết theo đuổi phát triển bền vững, bao gồm phát triển kinh tế, phát triển xã hội và bảo vệ môi trường. Về vấn đề lao động, với tư cách là thành viên của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), hai bên cam kết tôn trọng, thúc đẩy và thực hiện Tuyên bố 1998 của ILO về những nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động.
Ngoài ra, hai bên cũng nhất trí tăng cường hợp tác thông qua cơ chế chia sẻ thông tin và kinh nghiệm thúc đẩy việc phê chuẩn và thực thi các công ước về lao động và môi trường trong một số lĩnh vực như biến đổi khí hậu, đa dạng sinh hoạt,…
Về thương mại điện tử
Hai bên cam kết không đánh thuế nhập khẩu đối với giao dịch điện tử và cam kết hợp tác thông qua việc duy trì đối thoại về các vấn đề được đặt ra trong thương mại điện tử, bao gồm: trách nhiệm của các nhà cung cấp dịch vụ trung gian trong việc truyền dẫn hay lưu trữ thông tin, bảo vệ người tiêu dùng khi tham gia giao dịch điện tử,…
Về sở hữu trí tuệ
Hai bên cam kết về sở hữu trí tuệ bao gồm cam kết về bản quyền, phát minh, sáng chế, cam kết liên quan tới dược phẩm,… Về cơ bản, các cam kết về sở hữu trí tuệ của Việt Nam là phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.
Ngoài ra, các nội dung khác của Hiệp định EVFTA cũng được hai bên thống nhất và cam kết thực hiện nhằm tạo khuôn khổ pháp lý, tăng cường hợp tác, thúc đẩy sự phát triển của thương mại và đầu tư giữa hai bên.
Bạn đọc có thể tham khảo chi tiết nội dung Hiệp định EVFTA: Những nội dung chính trong Hiệp định EVFTA
4. Ý nghĩa của Hiệp định EVFTA đối với Việt Nam
Trên phương diện chính trị, an ninh quốc gia và chiến lược đối ngoại
Trong bối cảnh kinh tế quốc tế hội nhập sâu rộng có nhiều diễn biến phức tạp và bản thân nội bộ EU gặp nhiều khó khăn như sự nổi lên của chủ nghĩa dân túy và bảo hộ mậu dịch, Hiệp định EVFTA thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ của hai bên trong việc thúc đẩy quan hệ song phương, góp phần đưa quan hệ giữa Việt Nam-EU phát triển lên một ý nghĩa hoàn toàn mới, có lợi cho cả đôi bên.
Không những vậy, với việc Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, Hiệp định EVFTA đã làm gia tăng vai trò, vị thế của Việt Nam trong quan hệ EU-ASEAN cũng như tạo hình mẫu cho Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa ASEAN và EU trong tương lai.
Việt Nam hiện nay là nước đang phát triển đầu tiên ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương có FTA với EU.
Điều này đã và đang khẳng định vai trò và vị thế địa lý-chính trị quan trọng của Việt Nam trong khu vực, đồng thời nâng cao vị thế của nước ta trong khu vực cũng như trên trường quốc tế.
Đặc biệt, trong bối cảnh tình hình chính trị-an ninh thế giới và khu vực vẫn diễn biến phức tạp và khó lường, hiệp định EVFTA vừa giúp Việt Nam có điều kiện nâng cao nội lực để ứng phó, vừa giúp củng cố vị thể để thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hoá, đa dạng hoá đi đôi với củng cố, tăng cường quốc phòng và an ninh.
Trên phương diện phát triển kinh tế
Hiệp định EVFTA được coi là đòn bẩy cho tăng trưởng đối với cả EU và Việt Nam.
Khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, thương mại hai chiều và đầu tư Việt Nam-EU được dự báo sẽ tăng trưởng ở mức cao hơn, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế của cả hai bên, giải quyết việc làm cho người lao động.
Hơn hết, Hiệp định EVFTA đã tác động đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam, tạo điều kiện để thúc đẩy xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường và thu được giá trị gia tăng cao hơn thông qua việc thiết lập các chuỗi cung ứng mới.
Hiệp định EVFTA giúp Việt Nam có cơ hội tiếp cận thị trường EU với thuế suất ưu đãi hơn các đối thủ cạnh tranh. Kết hợp với các cam kết về mở cửa đầu tư và cải thiện môi trường kinh doanh, EVFTA chắc chắn sẽ là “cú hích” lớn cho cả đầu tư nước ngoài lẫn đầu tư trong nước, từ đó tạo năng lực sản xuất mới và giúp GDP tăng trưởng bền vững hơn trong dài hạn.
Lời kết
Không thể phủ nhận, việc ký kết và phê chuẩn EVFTA là phù hợp với chủ trương, chính sách đối ngoại, hội nhập kinh tế của Việt Nam đi vào chiều sâu.
Với EVFTA, Việt Nam là nước đang phát triển đầu tiên ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương có quan hệ thương mại tự do với EU. Đây là thông điệp tích cực về quyết tâm của Việt Nam trong việc thúc đẩy sự hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, thúc đẩy quan hệ song phương giữa Việt Nam và EU trong bối cảnh tình hình kinh tế, chính trị thế giới đang có nhiều diễn biến phức tạp và khó đoán định hiện nay.
Trên đây là những điều cần biết về Hiệp định EVFTA. Để tìm hiểu thêm những nội dung liên quan về Hiệp định EVFTA, FTA và các hiệp định liên quan hay nội dung về kinh tế quốc tế, vui lòng xem thêm tại những bài viết được gợi ý dưới đây:
5 tác động của hiệp định thương mại tự do EVFTA đối với hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sang EU
EVFTA – Cơ hội và thách thức với kinh tế Việt Nam
New EVFTA- Việt Nam và mối bận tâm sau 9 năm chờ đợi ký kết hiệp định với EU
Hiệp định EVFTA là gì và 5 lợi ích kinh tế có được khi thông qua hiệp định?
Hiệp định CPTPP- Nhìn lại thành tựu sau 2 năm gia nhập của Việt Nam
10 năm Cát Linh-Hà Đông: Bài học về ODA từ bẫy nợ của Trung Quốc
Sinh viên thực hiện
Phạm Thị Mai Linh
Mã sinh viên: 19051132
Lớp : QH2019-E KTQT CLC 3
Bài tập lớn_INE3104 5
