Sự bùng phát của Đại dịch Covid-19 đã gây ra một loạt tác động mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh, mua bán, phân phối, tiêu thụ các mặt hàng trong các lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là nông sản. Trong bối cảnh đó, ngoài các phương thức tiêu thụ truyền thống thì việc đẩy mạnh tiêu thụ nông sản trực tuyến, ứng dụng thương mại điện tử đang là giải pháp đắc lực giúp người nông dân giải quyết được lượng hàng hóa bị ùn đống, mở rộng thị trường và tiếp cận với xu thế thương mại thời đại công nghệ số.

Nông sản trực tuyến - hướng đi giải quyết khó khăn trong dịch bệnh — ***Nông sản trực tuyến – hướng đi giải quyết khó khăn trong dịch bệnh***

Nội dung bài viết

Ngành nông sản gặp nhiều khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, từ tháng 7, do dịch bệnh Covid-19 bùng phát mạnh ở nhiều địa phương, đặc biệt là các tỉnh phía Nam đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, thu hoạch, lưu thông, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản tại nhiều địa phương, làm đứt gãy các chuỗi sản xuất, gây ùn ứ nông sản ở nhiều nơi. Đồng thời, gây khó khăn vướng mắc cho sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu.

Bên cạnh đó, phần lớn người sản xuất, doanh nghiệp chế biến nông sản gặp khó khăn, thiếu hụt vốn để duy trì sản xuất. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong quá trình vận chuyển vật tư, sản phẩm nông sản ra vào khu vực sản xuất, nơi các địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội.

Đặc biệt, việc vận chuyển hàng hóa, vật tư, sản phẩm ra vào khu vực sản xuất vẫn gặp khó khăn tại các huyện, xã, thôn bản; việc hướng dẫn di chuyển, đi lại cho người lao động tại một số địa phương còn chưa sát thực tế… gây khó khăn cho việc lưu thông, tiêu thụ, xuất khẩu nông sản.

Tỉnh Long An có hơn 11.200 ha trồng chanh, sản lượng 75.000 tấn đang vào mùa thu hoạch. Giá chanh ở Long An chỉ từ 4.000 – 10.000 đồng/kg, nhưng tại TP.HCM và nhiều nơi khác đang ở mức 20.000 – 30. 000 đồng/kg. Ngoài chanh, Long An còn có các loại rau, củ, hoa quả, thịt hơi các loại, trứng gia cầm… cần tìm kênh tiêu thụ, khi thị trường lớn nhất là TP.HCM đang khó khăn vì phải giãn cách chống dịch.

Ngoài Long An, hàng loạt địa phương trên cả nước cũng đang bước vào vụ thu hoạch, nhưng do dịch bệnh bùng phát, nên việc vận chuyển, tiêu thụ gặp nhiều khó khăn.

Năm 2021, diện tích nhãn toàn tỉnh Sơn La vào khoảng 19.224 ha, trong đó, tập trung tại các huyện như: Sông Mã, Mai Sơn, Yên Châu, Mường La… với sản lượng ước đạt 98.500 tấn. Do tác động của dịch bệnh, việc vận chuyển, tiêu thụ gặp khó nên có thời điểm, giá nhãn tại Sơn La chỉ còn từ 8.000 – 10.000 đồng/kg; nhưng tại Hà Nội và nhiều nơi khác lại có mức 30.000 – 40.000 đồng/kg. Ngoài nhãn, Sơn La còn có nhiều loại hoa quả khác như chanh leo, bơ, xoài, mận… cần tiêu thụ với sản lượng lên tới hàng chục nghìn tấn.

Trong bối cảnh đó, tiêu thụ nông sản trên sàn thương mại điện tử là giải pháp hiệu quả trong điều kiện dịch bệnh, vừa dần tạo ra một kênh tiêu thụ an toàn, hiệu quả, bền vững, vừa đảm bảo giá cả, giúp gây dựng thương hiệu cho nông dân và hàng nông sản.

Kinh doanh nông sản trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử là một giải pháp hữu hiệu

Chỉ tính từ đầu năm 2021 đến nay, các mặt hàng nông sản đã và đang được đưa lên rất nhiều sàn thương mại điện tử với các quy mô khác nhau. Điển hình như các sàn thương mại điện tử: Sendo, Voso, Tiki, Shopee, Postmart, Lazada…

Đặc biệt, mùa vụ 2021, lần đầu tiên vải thiều Bắc Giang chính thức phân phối trên cả 6 sàn TMĐT lớn tại Việt Nam với giá ưu đãi và chuyển phát nhanh toàn quốc thông qua “Gian hàng Việt trực tuyến quốc gia” do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) tổ chức.

Đây cũng là niên vụ đầu tiên, vải thiều Bắc Giang xuất khẩu sang châu Âu theo hình thức thương mại điện tử xuyên biên giới thông qua sàn thương mại điện tử Voso. Việc này đã góp phần tháo gỡ khó khăn, bảo đảm thu nhập và đời sống của người nông dân giữa lúc dịch COVID-19 có những diễn biến phức tạp.

Khi mùa vải thiều ở vùng “tâm dịch” Bắc Giang năm nay vào vụ với sản lượng lớn, cùng với các đơn vị khác của Bộ Công Thương, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế đã lên phương án làm việc, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang hợp tác với các sàn thương mại điện tử như Sendo, Voso, Postmart, Lazada… và các đối tác để tiếp tục hỗ trợ đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm vải thiều Bắc Giang qua phương thức thương mại điện tử.

***Vải thiều Bắc Giang vào vụ với sản lượng lớn***

Theo ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương), việc đẩy mạnh bán hàng trên kênh thương mại điện tử có ý nghĩa quan trọng giúp đẩy nhanh tiêu thụ các mặt hàng nông sản trong bối cảnh dịch COVID-19 có những diễn biến phức tạp. Do vậy, Bộ Công thương cũng đã đề nghị các sàn thương mại điện tử tạo điều kiện cho người bán, thương nhân kinh doanh nông sản tham gia; hỗ trợ các địa phương thúc đẩy tiêu thụ lượng nông sản lớn đã, đang và sẽ vào vụ thu hoạch trên các sàn thương mại điện tử uy tín…

Đến thời điểm hiện tại, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số mới ký liên kết với một số sàn thương mại điện tử như Sendo, Voso và Tiki. Thời gian tới, Cục dự kiến sẽ mở rộng để các sàn thương mại lớn đều có “Gian hàng Việt trực tuyến” và tiếp tục thúc đẩy mở “Gian hàng Việt trực tuyến quốc gia” tại các sàn thương mại điện tử lớn ở nước ngoài.

Cụ thể, trong tháng 10/2021, Cục TMĐT&KTS đã phối hợp cùng sàn TMĐT Sendo lên phương án tiếp tục đẩy mạnh cho Tuần lễ nông sản Việt trực tuyến. Với sự hỗ trợ kết nối của Cục TMĐT&KTS, Bộ Công Thương và các ban, ngành, địa phương, các sản phẩm nông sản bán trên Sendo luôn đươc khai thác trực tiếp từ vườn trồng của hợp tác xã, hộ kinh doanh để có mức giá tốt nhất cho người mua và lợi nhuận tốt nhất cho nông dân.

Trong Tuần lễ nông sản Việt lần này, mức giá các sản phẩm ưu đãi mang ý nghĩa như một lời động viên, một sự chung sức của sàn TMĐT Sendo gửi đến người dân các tỉnh, thành phố và bà con nông dân từng bước phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống sau một mùa dịch kéo dài.

Đặc biệt, nguồn cung ứng nông sản cho chương trình đến từ các đối tác được chọn lọc của Sendo, đạt các chứng nhận theo tiêu chuẩn nông sản sạch Vietgap. Nông sản sau khi được đặt hàng sẽ được thu hái tại vườn, đóng gói và giao đến TP.HCM trong vòng 1-2 ngày, đảm bảo độ tươi ngon.

Chương trình “Tuần lễ nông sản Việt – Miễn phí vận chuyển” do Sendo phối hợp cùng Cục TMĐT&KTS, Bộ Công Thương tổ chức hiện đang diễn ra tại Tuần lễ Nông sản Việt.Người tiêu dùng mua rau củ quả trên sàn TMĐT cũng sẽ có nhiều ưu đãi khi áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt. Cụ thể, khi thanh toán qua ví ZaloPay sẽ được miễn phí vận chuyển đến 50.000 đồng cho mỗi đơn hàng và còn giảm thêm 20% tối đa 45.000 đồng khi đặt hàng tại Sendo.

***“Tuần lễ nông sản Việt – Miễn phí vận chuyển” ưu đãi đặc biệt tại Sendo***

Đại diện Cục TMĐT&KTS cũng cho biết, trong thời gian tới, các hoạt động kinh doanh trên TMĐT sẽ dần trở nên quy củ hơn, bài bản hơn và cạnh tranh hơn. Để đưa nông sản lên sàn TMĐT, hợp tác xã, hộ kinh doanh, bà con nông dân cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đồng bộ từ khâu nuôi trồng, sản xuất, thu hoạch, bảo quản… để bảo đảm chất lượng đồng đều, hoàn thiện quy trình truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Cùng với đó, khi tham gia các chương trình đào tạo và tập huấn TMĐT cần có sự chủ động học hỏi, sáng tạo trong việc ứng dụng TMĐT, quảng bá trên môi trường số.

Ngoài ra, các hợp tác xã, hộ kinh doanh cũng cần chủ động nắm bắt cơ hội, kết nối với các hợp tác xã, UBND xã, huyện, tỉnh tại địa phương, các Sở, ngành địa phương và đặc biệt là với các sàn TMĐT đang hợp tác với các cơ quan trong đó có Bộ Công Thương để cùng tháo gỡ kịp thời những khó khăn gặp phải khi từng bước chuyển mình sang hình thức phân phối hiện đại.

“Những tháng cuối năm là lúc nhu cầu tiêu dùng hàng hoá tăng cao, Cục TMĐT&KTS đang làm việc chặt chẽ với các sàn TMĐT, các đối tác vận hành để tiếp tục tổ chức các chương trình thúc đẩy tiêu thụ hàng hoá Việt nói chung và nông sản nói riêng, góp phần giúp doanh nghiệp và người dân bước vào giai đoạn bình thường mới”, đại diện Cục TMĐT&KTS cho biết.

Giúp đỡ người dân đưa nông sản lên các sàn thương mại điện tử

Đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử đã được nhân rộng với nhiều sản phẩm, ở nhiều tỉnh thành trên cả nước. Song với người nông dân, bán hàng online không hề dễ dàng dù họ sản xuất giỏi nhưng công nghệ chưa có. Thực tế triển khai ở các địa phương thời gian qua cũng gặp nhiều khó khăn, đặc biệt do thói quen sản xuất kinh doanh truyền thống lâu đời của các hộ nông dân.

***Người dân còn “bỡ ngỡ” khi đưa nông sản lên các sàn thương mại điện tử***

Là một trong những tỉnh đầu tiên thực hiện Kế hoạch 1034, Lạng Sơn đã bước đầu đạt được những kết quả khả quan. Nhiều hộ gia đình đã tiên phong trong việc mở rộng kinh doanh trên nền tảng số. Tính đến ngày 10/8 Lạng Sơn đã tạo được 4.445 gian hàng, số ví điện tử – tài khoản thanh toán điện tử là 2.971, số đơn hàng 2.759 đơn, 3.500 loại sản phẩm, tổng doanh thu 518.966.000 đồng.

Để bán hàng trên các sàn thương mại điện tử hiệu quả hơn nữa, ông Nguyễn Khắc Lịch, Giám đốc Sở Thông tin & Thông tin tỉnh Lạng Sơn cho rằng, các sàn thương mại điện tử cần nâng cấp công nghệ để phù hợp hơn với tình hình thực tế tại tỉnh, phát triển các cửa hàng số, tài khoản thanh toán điện tử, chú ý đến việc xây dựng thương hiệu cho từng hộ gia đình…

Đại diện Sở Thông tin & Thông tin tỉnh Hưng Yên cho biết, hơn 200 sản phẩm nông sản Hưng Yên đã lên sàn thương mại điện tử, trong đó có 55 sản phẩm OCOP của tỉnh. Mặc dù vậy, Hưng Yên đang gặp một số khó khăn như thói quen của bà con nông dân chủ yếu là buôn bán qua thương lái nên kỹ năng bán hàng qua các sàn thương mại điện tử còn hạn chế.

Do đó, đại diện Sở Thông tin & Thông tin Hưng Yên đề xuất, các sàn thương mại điện tử cần bố trí lực lượng hỗ trợ tại chỗ để hướng dẫn bà con nông dân các kỹ năng như đăng ký tài khoản, đưa các sản phẩm lên sàn thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, phối hợp với các Sở Công Thương, Sở Thông tin & Thông tin, Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn trong đào tạo kỹ năng, hướng dẫn bà con cách thức bán hàng và quảng bá sản phẩm đến người dân trong nước và nước ngoài thông qua môi trường số.

Tỉnh Hưng Yên cũng đề nghị các sàn tích cực phối hợp với các Sở ngành liên quan lên danh sách các hộ, hợp tác xã có sản phẩm đạt tiêu chuẩn tiêu thụ, khảo sát đặc tính sản phẩm của địa phương, từ đó thống nhất các phương án đóng gói, lưu thông hàng hóa.

Đại diện Sở Thông tin & Thông tin tỉnh Đắk Lắk bày tỏ sự quan tâm tới môi trường thanh toán cho bà con nông dân nhằm đảm bảo an toàn cho bà con. Vì đối với đặc thù của tỉnh, bà con nông dân ở vùng sâu vùng xa, tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh rất thấp, do đó, việc thực hiện thanh toán trực tuyến sẽ rất khó khăn.

Ngoài ra, các địa phương đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông và các ngành chức năng có biện pháp giải quyết tình trạng đứt gãy khâu vận chuyển đến người mua đối với những thị trường chủ lực đang thực hiện giãn cách xã hội.

Tạm kết

Với lợi thế tốc độ nhanh, phạm vi tiếp cận rộng, chi phí thấp hơn so với thương mại truyền thống, đẩy mạnh kinh doanh nông sản trực tuyến được xác định là giải pháp cứu cánh, trở thành xu thế kinh doanh tất yếu cho tiêu thụ, xuất khẩu nông sản và các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam.

Xu hướng này càng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh dịch COVID-19 tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Tăng cường kết nối tiêu thụ hàng nông sản tại các sàn thương mại điện tử không chỉ mở ra cơ hội lớn để đưa sản phẩm đến với người tiêu dùng, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế, mà còn là cơ hội lớn để nông dân Việt thích ứng và bắt nhịp với xu hướng thương mại hiện đại trên cơ sở ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào toàn bộ quy trình sản xuất.