Chứng khoán phái sinh và 4 điều có thể bạn chưa biết

Trong giai đoạn dịch bệnh bùng phát, rất nhiều người lao động đã phải tạm dừng công việc hiện tại và đi tìm một cơ hội để có thể kiếm tiền khác. Chứng khoán có lẽ là kênh đầu tư có được sự quan tâm của rất nhiều người bởi những ưu điểm vượt trội của nó. Những nhà đầu tư mới thường tìm hiểu về những hình thức chứng khoán truyền thống như cổ phiếu, hay trái phiếu,..Tuy nhiên, không nhiều người biết hoặc vẫn còn băn khoăn về loại hình chứng khoán phái sinh.

Trong bài viết này, hãy cùng giải đáp các thắc mắc liên quan đến sản phẩm tài chính đầy tiềm năng này.

 

1.   Chứng khoán phái sinh là gì?

Theo Wikipedia, chứng khoán phái sinh được định nghĩa là là một công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng mà trong đó giá trị của chứng khoán phụ thuộc vào một hay nhiều loại tài sản cơ sở. Các tài sản cơ sở này có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại,…hoặc các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất.

Cụ thể, hợp đồng xác nhận quyền và nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở vào thời điểm xác định trong tương lai với mức giá nhất định được thỏa thuận trước.

hợp đồng tương lai, đầu tư, thị trường chứng khoán
Chứng khoán phái sinh là công cụ sinh lời

Tại thị trường Việt Nam, các sản phẩm phái sinh được hiểu đơn giản là hoạt động đầu tư dự đoán sự “tăng” hoặc “giảm” của tài sản cơ sở trong tương lai. Nếu diễn biến xảy ra đúng theo dự đoán, thì nhà đầu tư có khả năng sinh lời.

2.   Phân loại chứng khoán phái sinh

Hợp đồng tương lai
Phân loại chứng khoán phái sinh

Hiện tại, có 4 loại chứng khoán phái sinh được triển khai tại thị trường Việt Nam, đó là:

Hợp đồng kỳ hạn

Đây là loại hợp đồng được giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước ngay ở thời điểm ký kết.

Hợp đồng tương lai

Hợp đồng tương lai là là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán. Đây cũng  là sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam, cụ thể là Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (VN30 và HNX30) và Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 5 năm). Các sản phẩm này được lựa chọn trước tiên do tính chất sản phẩm đơn giản, tài sản cơ sở đều là các công cụ có độ rủi ro thấp và có tính đại diện cao

Hợp đồng quyền chọn

Người mua hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo mức giá được xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.

Hợp đồng hoán đổi

Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.

3.   Các ưu điểm của việc đầu tư chứng khoán phái sinh

Hạng mục đầu tư đa dạng

Khác với các hình thức đầu tư khác như bất động sản hay buôn bán hàng hóa cần đòi hỏi một số vốn lớn mới có khả năng sinh lời cũng như đi kèm nhiều rủi ro và hạn chế như pháp lí, thời gian mua bán; đầu tư chứng khoán phái sinh chỉ yêu cầu một số vốn nhỏ khoảng vài triệu đồng, cùng với đa dạng các loại hình đầu tư.

Đây có thể xem là điểm vượt trội nhất của chứng khoán phái sinh so với các hình thức đầu tư khác. Nó cho phép gần như tất cả mọi người tham gia vào thị trường thông qua các loại hình đa dạng và đem lại cho nhà đầu tư cơ hội sinh lời tiềm năng.

Tính thanh khoán vượt trội

Chứng khoán là tài sản có tính thanh khoản cao thứ hai chỉ sau tiền mặt. Trong mỗi phiên giao dịch, thị trường chứng khoán có hàng triệu giao dịch được thực hiện. Mọi giao dịch của người tham gia được giao dịch trong thời gian ngắn, và qua đó chuyển thành tiền mặt nhanh chóng.

Khả năng mang lại lợi nhuận cao trong dài hạn

Trung bình lãi suất của ngân hàng là 6-7%/năm khi gửi tiết kiệm. Trái lại, tốc độ tăng trưởng trung bình của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán trung bình 15-20%/năm. Điều này có nghĩa nếu nhà đầu tư sở hữu càng nhiều cổ phiếu, lợi nhuận trong thời gian dài nhận được lớn hơn rất nhiều so với gửi tiết kiệm ở ngân hàng.

Đương nhiên, để có thể đạt được lợi nhuận này nhà đầu tư cũng phải lựa chọn được những doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng tốt và hoạt động ổn định.

Tính linh hoạt trong giao dịch

Nếu như trong giao dịch cổ phiếu, nhà đầu tư sau khi mua cổ phiếu phải chờ 2 ngày để cổ phiếu về tài khoản mới có thể thực hiện bán, thì ở giao dịch hợp đồng tương lai, lợi ích từ việc nhà đầu tư có thể ngay lập tức đóng vị thế vừa mở (bất kể là vị thế mua hay vị thế bán). Như vậy, nhà đầu tư có thể liên tục mở và đóng vị thế trong phiên để tìm kiếm lợi nhuận trên mọi biến động của thị trường.

Cơ hội tìm kiếm lợi nhuận khi thị trường giảm điểm

Hiện tại trên thị trường cổ phiếu, nhà đầu tư đang không có côn g cụ để tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường giảm điểm. Tuy nhiên, với hợp đồng tương lai, nhà đầu tư hoàn toàn có thể thực hiện được việc này. Nhà đầu tư có thể tham gia vào vị thế bán hợp đồng tương lai bất kỳ lúc nào với điều kiện duy nhất cần đáp ứng là nộp đủ số lượng ký quỹ yêu cầu trước khi tham gia hợp đồng. Khi chỉ số giảm đúng như dự đoán, nhà đầu tư sẽ có được lợi nhuận từ giao dịch bán hợp đồng tương lai của mình.

4.   Tính rủi ro khi đầu tư chứng khoán phái sinh

Mặc dù rất hấp dẫn với cơ chế linh hoạt và tiềm năng sinh lời nhưng rất nhiều nhà đầu tư vẫn còn nghi ngại liệu chứng khoán phái sinh có thực sự đảm bảo. Nhiều nhà đầu tư cho rằng yếu tố “tương lai” làm cho sản phẩm giống một dạng cược may rủi và tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn là đầu tư cổ phiếu thông thường.

thất bại, lỗ
Rủi ro đầu tư chứng khoán

Câu trả lời cho những lo ngại đó  là nhà đầu tư hoàn toàn có thể yên tâm khi đầu tư các sản phẩm chứng khoán phái sinh. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần cân nhắc rằng bất cứ sản phẩm chứng khoán nào cũng có rủi ro tiềm ẩn, bao gồm cả cổ phiếu hay trái phiếu.

Tạm kết

Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính linh hoạt và đa dạng, đi cùng với khả năng sinh lời tiềm năng, chắc chắn là một lựa chọn mà các nhà đầu tư nên cân nhắc. Tuy vẫn tồn tại những rủi ro tiềm ẩn, nhưng  nhà đầu tư có thể hạn chế được những rủi ro này thông qua việc tích cực trau dồi thêm kiến thức, cũng như tham khảo thêm thông tin từ báo cáo phân tích của các công ty, sàn giao dịch. Qua bài viết, các nhà đầu tư đã có thể hiểu hơn về công cụ tài chính này và những cơ hội đầu tư hứa hẹn mà nó mang lại.

Tham khảo các bài viết cùng chủ đề tài chính:

  1. Đầu tư tài chính với “lợi nhuận cố định” 1%/ngày- NEW TRICK or TREAT?
  2. [ CAUTION ] FOREX – Lật tẩy 4 thủ đoạn của những sàn giao dịch lừa đảo/cheating brokers
  3. Biến động giá trị kinh hoàng của Bitcoin 2021 : Bong bóng kinh tế hay Sự đầu tư khôn ngoan ?
  4. 04 Metaverse Coin tiềm năng mà các Crypto Trader nên sở hữu

Tham khảo các bài viết về chứng khoán khác:

  1. Chứng khoán phái sinh là gì?
  2. Lợi ích của đầu tư chứng khoán phái sinh?
  3. Đầu tư chứng khoán phái sinh có đảm báo không?
  4. “Chơi chứng khoán phái sinh như đánh bạc”-VnExpress

————————————————————————————————————————————————–

Sinh viên: Phạm Gia Huy

Mã sinh viên: 19051101

Lớp: QH-2019-E KTQT CLC 6