Chuỗi cung ứng cũng như quản trị chuỗi cung ứng đóng vai trò cốt lõi quan trọng, quyết định đến sự thành công của thương hiệu. Trong kinh doanh, khi giá bán và thu mua ngày càng bị siết chặt, hơn 90% các CEO trên thế giới đã đặt yếu tố quản trị chuỗi cung ứng (SCM) lên hàng đầu trong hoạt động vận hành doanh nghiệp.

Khi thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt, yếu tố này càng có tầm ảnh hưởng đến việc chiếm lĩnh thị trường và sự tín nhiệm của khách hàng. Quản trị chuỗi cung ứng tốt, doanh nghiệp không những đạt được lợi nhuận cao, mà còn có thể vượt xa các đối thủ cạnh tranh trong ngành và ngày càng phát triển bền vững.

Trên thế giới, nhờ có chuỗi cung ứng hiệu quả mà các tập đoàn lớn như Apple, Waltmart, Coca-Cola… đã đạt được những lợi thế cạnh tranh vượt bậc trên thị trường quốc tế so với các đối thủ khác. Đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, kinh tế – xã hội bị ảnh hưởng nghiêm trọng, quản trị rủi ro trong chuỗi cung ứng vẫn đang là bài toán khiến doanh nghiệp phải đau đầu.

Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra những rủi ro trong chuỗi cung ứng mà doanh nghiệp phải đối mặt khi tình hình dịch bệnh ngày càng diễn biến phức tạp và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Đồng thời chỉ ra một số giải pháp doanh nghiệp đã sử dụng để vượt qua khủng hoảng.

1. Rủi ro trong chuỗi cung ứng là gì? Khái niệm quản trị rủi ro trong chuỗi cung ứng ?

Chuỗi cung ứng (Supply Chain) là quá trình theo dõi hàng hóa thông qua việc thống kê và điều khiển từ khâu cung cấp hàng, bổ sung nguyên vật liệu, đến khâu bán lẻ. Hay nói cách khác, đây là quá trình điều hành và quản lý sự lưu thông hàng hóa. Xu hướng tiến tới việc giao hàng đúng lúc, kết hợp với các khuyến mãi hấp dẫn để tiếp cận các nguồn cung ứng tốt nhất khiến cho chuỗi cung ứng nào cũng chứa đầy rủi ro.

Rủi ro trong chuỗi cung ứng là “bất kỳ những rủi ro nào về các dòng thông tin, nguyên vật liệu, các sản phẩm từ nhà cung cấp ban đầu đến việc phân phối sản phẩm đến người tiêu dùng cuối cùng”. Hoặc rủi ro đó có thể bao gồm cả những “ tác động bất ngờ từ những sự kiện lớn/ nhỏ hay các tình thế làm ảnh hưởng xấu tới bất kỳ phần nào của chuỗi cung ứng dẫn đến những bất thường hay thất bại ở cấp độ vận hành, chiến thuật hay chiến lược.”

Quản trị rủi ro trong chuỗi cung ứng là quá trình giám sát, đo lường, phân tích, đánh giá, và tìm ra các rủi ro hàng ngày và rủi ro đặc biệt dọc theo chuỗi cung ứng của doanh nghiệp. Từ đó, dựa trên các đánh giá này để đưa ra các giải pháp nhằm kiểm soát, giảm rủi ro, khắc phục rủi ro và đảm bảo tính liên tục của chuỗi cung ứng, giúp tối ưu nguồn lực và cải thiện hiệu quả kinh doanh. Việc quản lý hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp đạt được lợi thế cạnh tranh, có chỗ đứng trên thị trường, mở rộng chiến lược và khả năng phát triển của doanh nghiệp.

Xem thêm bài viết về “Chuỗi cung ứng xanh” tại đây : Chuỗi cung ứng xanh: Chuỗi cung ứng vì thiên nhiên của Vinamilk

2. Những rủi ro trong chuỗi cung ứng mà doanh nghiệp phải đối mặt trong bối cảnh đại dịch

Kể từ khi ca bệnh đầu tiên được phát hiện vào tháng 12/2019 tại Trung Quốc, cho đến nay, Covid-19 vẫn đang là mối đe dọa đến mọi mặt của đời sống xã hội. Đại dịch bùng phát là nguyên nhân chính dẫn đến đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu. Lệnh đóng cửa và giãn cách xã hội nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh được thực hiện tại hầu khắp các quốc gia gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động cung ứng hàng hóa. Ngoài ra, lệnh cấm di chuyển giữa các khu vực hay hạn chế một số phương tiện vận chuyển cũng khiến hàng hóa không thể lưu thông.

Trước tình hình dịch bệnh đầy biến động và chưa có dấu hiệu dừng lại, các chuỗi cung ứng đều không tránh khỏi những ảnh hưởng tiêu cực. Dưới đây là 4 rủi ro đã xảy đối với các chuỗi cung ứng trong thời gian qua.

2.1. Rủi ro về nguồn cung ứng

Đây là rủi ro lớn nhất và dễ dàng nhận thấy nhất đối với các chuỗi cung ứng khi dịch bệnh bùng phát. Tình hình dịch bệnh phức tạp là nguyên nhân cho tình trạng đóng cửa và sự hồi phục không đồng đều tại các quốc gia, từ đó khiến nguồn cung ứng nguyên liệu hàng hoá bị gián đoạn.

Trên thực tế, thế giới đã chứng kiến sự tăng trưởng âm tại hầu hết các quốc gia có sự xuất hiện của Covid-19. Hàng loạt các doanh nghiệp phải đóng cửa do hoạt động kinh doanh bị đình trệ. Tại Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm, số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cũng tăng mạnh so với cùng kì năm 2020.

2.2. Rủi ro về nguồn nhân lực

Đứng trước sự phức tạp cũng như những rủi ro đến từ dịch bệnh, một số doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, tâm lý lo sợ lây nhiễm bệnh đã khiến nhiều công nhân tự nguyện bỏ việc. Ngoài ra, những tình huống bất ngờ xảy ra như lệnh phong tỏa tại nơi ở của nhân công hay việc cách ly tập trung cũng dẫn đến sự thiếu hụt về nguồn nhân lực. Từ đó, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của chuỗi cung ứng.

2.3. Rủi ro hàng tồn kho

Dịch bệnh diễn ra đột ngột và chuyển biến phức tạp là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng kém thiết yếu như linh kiện điện tử, đồ nội thất, bánh kẹo,… Tốc độ tiêu thụ giảm khiến các mặt hàng này phải ở trong kho trong một khoảng thời gian dài.

Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ phải chi trả một khoản phí lớn cho hoạt động lưu kho. Không những thế, doanh nghiệp còn có thể đối mặt với nguy cơ hàng hoá bị lỗi thời, sẽ không bán được, gây tổn thất về mặt chi phí.

2.4. Rủi ro về chất lượng

Dịch bệnh bùng phát khiến nhu cầu đối với các mặt hàng thiết yếu tăng cao. Tuy nhiên, việc di chuyển khó khăn khiến thời gian hàng hoá đến tay khách hàng kéo dài. Do vậy mà dẫn đến tình trạng chất lượng hàng hóa suy giảm, hàng hoá bị hư hỏng, quá hạn sử dụng,…

2.5. Rủi ro về giá cước

Trong khoảng thời gian dịch bệnh bùng phát từ cuối năm 2019, giá cước tàu biển liên tục tăng không thể kiểm soát. Theo Chỉ số vận chuyển hàng hóa container Ninh Ba, theo dõi cước vận tải giao ngay của các tàu container khởi hành từ cảng Ninh Ba – Chu Sơn (Trung Quốc), cảng lớn nhất thế giới tính theo khối lượng hàng hóa được xử lý, các tuyến vận tải biển Đông Nam Á có mức giá cước tăng vọt trong tháng qua và đạt mức cao nhất trong lịch sử.

Từ cuối tháng 10 đến tuần đầu tiên của tháng 12/2021, chi phí vận chuyển hàng hóa từ cảng Ninh Ba – Chu Sơn đến Thái Lan và Việt Nam tăng 137%. Trong khi đó, chi phí vận chuyển hàng hóa từ cảng này đến Singapore và Malaysia cũng tăng 49%. Theo các chuyên gia Supply Chain và Logistics, đây được xem là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử vận chuyển đường biển.

Nguyên nhân gây ra hiện tượng này được đánh giá là do sự hạn chế trong việc vận chuyển bằng đường hàng không và đường bộ khi dịch bệnh hoành hành. Khi hình thức vận chuyển bằng đường hàng không và đường bộ không đáp ứng được nhu cầu vận chuyển, sự phụ thuộc vào vận tải đường biển càng tăng cao. Điều này dẫn đến các vấn đề như ùn tắc, thiếu hụt container, giảm sức chứa của hãng tàu,… Do vậy mà giá cước đường biển ngày càng tăng mạnh.

3. Những giải pháp giúp doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng

Những ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch đến chuỗi cung ứng đòi hỏi doanh nghiệp phải chuyển mình, biến ‘nguy’ thành ‘cơ’ để thích ứng với hoàn cảnh. Từ đó, các doanh nghiệp đã tìm ra những biện pháp cụ thể để giải quyết các rủi ro trong chuỗi cung ứng.

3.1. Triển khai giải pháp cho lao động làm việc

Để đối phó với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực, các doanh nghiệp ngành hàng thiết yếu đã triển khai cho nhân công làm việc và ở lại nơi làm việc. Giải pháp này vừa đảm bảo đủ lực lượng lao động phục vụ cho việc sản xuất và vận chuyển hàng hoá, vừa đã đảm bảo cho sự an toàn của nhân viên. Bên cạnh đó, tại nhiều doanh nghiệp cũng tiến hành cho nhân viên làm việc online tại nhà, vừa đảm bảo hiệu suất làm việc, vừa đảm bảo tính an toàn trong mùa dịch.

3.2. Phân loại mức độ quan trọng của hàng hoá

Với tình trạng thiếu nguồn cung và hạn chế trong việc di chuyển, các doanh nghiệp buộc phải đưa ra quyết định trong việc sản xuất những mặt hàng ưu tiên. Bên cạnh đó là xem xét cẩn thận mức dự trữ an toàn cả nguyên liệu và thành phẩm. Điều này giúp hạn chế vấn đề tích trữ hàng tồn kho quá lớn mà vẫn đảm bảo cung ứng đủ hàng hóa cho thị trường.

3.3. Quản trị rủi ro nhờ đổi mới mô hình kinh doanh bằng các giải pháp kỹ thuật số

Đại dịch Covid thật sự đã thúc đẩy sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số, và ngược lại những giải pháp khoa học công nghệ đã giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện tình hình của chuỗi cung ứng. Các giải pháp như ERP, Cargowise, IOT, Blockchain giúp tăng tính hiển thị, cập nhật tình trạng hàng hoá, tăng tính kết nối giữa nhiều người dùng, và tăng tính bảo mật, đảm bảo sự an toàn và tin cậy cho hàng hoá và khách hàng.

3.4. Thực hiện biện pháp thay thế, giảm sự phụ thuộc vào vận chuyển bằng Container

Đối mặt với tình trạng thiếu Container kéo dài, một số doanh nghiệp đã đưa ra nhiều giải pháp để giảm sự phụ thuộc vào việc Booking tàu Container. Đơn cử như tập đoàn sản xuất đồ uống Coca – Cola đã vận chuyển hơn 60.000 tấn nguyên liệu trên ba tàu chở hàng rời cỡ nhỏ (handysize) để duy trì dây chuyền sản xuất của mình trên toàn thế giới, thay vì sử dụng tàu Container như trước đây.

4. Phần kết

Có thể thấy rằng, đại dịch Covid-19 đã mang đến những tác động tiêu cực trong hoạt động quản lý chuỗi cung ứng, thậm chí là đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp chuyển mình, tìm ra những giải pháp hữu hiệu trong công tác quản lý rủi ro, hướng tới việc duy trì chuỗi cung ứng bền vững.

Bạn đọc có thể tìm hiểu các bài viết liên quan đến chủ đề Logistic và Chuỗi cung ứng tại đây:

6 nguyên nhân dẫn đến thói quen mua CIF bán FOB của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam

Giá cước vận tải biển 2021 tăng phi mã, vận tải biển Việt Nam bị ảnh hưởng như thế nào?

Top 8 tiêu chí khi lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ Logistics

E – Procurement – Xu hướng chuyển đổi trong Thu mua & Hiệu quả tối ưu chuỗi cung ứng

Rủi ro trong chuỗi cung ứng ở Việt Nam

---

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hoàng Ánh

Mã sinh viên: 19051028

Lớp học phần: INE3104 4