04 ĐIỀU CƠ BẢN VỀ HỐI PHIẾU TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ

I. Hối phiếu trong thanh toán quốc tế là gì?

Hối phiếu- Bill of exchange/Draft là một tờ mệnh lệnh đòi tiền vô điều kiện do người ký phát ( Drawer) cho một người khác ( Drawee) yêu cầu người này khi nhận tờ phiếu phải trả ngay, hoặc phải ký chấp nhận trả tiền ghi trên hối phiếu tại một ngày xác định trong tương lai cho một người nào đó, hoặc theo lệnh của người này trả cho người khác hoặc trả cho người cầm tờ phiếu.

Hối phiếu được dùng trong các phương thức thanh toán quốc tế như L/C, nhờ thu, nếu thanh toán chiết khấu tại ngân hàng hoặc lưu thông từ tay người này qua người khác trong thời gian nó còn hiệu lực

 

II. Phân loại hối phiếu trong thanh toán quốc tế

Hối phiếu chủ yếu được dùng trong thanh toán quốc tế. Có nhiều loại hối phiếu và có thể nhận biết chúng dựa trên các tiêu thức sau:

2.1 Căn cứ vào thời hạn trả tiền

2.1.1 Hối phiếu trả tiền ngay ( Sight Draft)

Với loại hối phiếu này thì người trả tiền khi nhìn thấy nó bắt buộc phải trả ngay số tiền trên hối phiếu cho người thụ hưởng mà không được viện bất kì lí do gì để trì hoãn, hoặc từ chối thanh toán nếu tờ hối phiếu đó được phát hành theo đúng các qui định của luật hối phiếu và không có bất kì lí do gì về đình chỉ thanh toán nó.

2.1.2 Hối phiếu có kì hạn (Usance Draft)

Khi hối phiếu này được xuất trình, thì người trả tiền phải kí chấp nhận trả tiền trên hối phiếu đó. Việc trả tiền được thực hiện vào một ngày được xác định trong tương lai.

2.2 Căn cứ vào chứng từ hàng hóa đi kèm, hối phiếu này có hai loại:

2.2.1 Hối phiếu trơn (Clean bill of Exchange)

Hối phiếu trơn là hối phiếu được phát hành để đòi tiền người phải trả tiền không có chứng từ hàng hóa đi kèm. Nó thường hay được sử dụng để thanh toán các khoản tiền phạt, tiền bồi thường, các khoản phí như phí bảo hiểm, phí vận tải…

2.2.2 Hối phiếu kèm chứng từ ( Documentary Bill)

Loại hối phiếu này được phát hành cho người nhập khẩu (người trả tiền) có kèm theo bộ chứng từ hàng hóa. Các chứng từ này phải đi liền không được tách rời nhau. Trong thanh toán mậu dịch quốc tế bao giờ cũng sử dụng hối phiếu.

Loại hối phiếu này được phát hành cho người nhập khẩu (người trả tiền) có kèm theo bộ chứng từ hàng hóa. Các chứng từ này phải đi liền không được tách rời nhau. Trong thanh toán mậu dịch quốc tế bao giờ cũng sử dụng hối phiếu.

2.3 Căn cứ vào tính chuyển nhượng, hối phiếu có các loại sau:

2.3.1 Hối phiếu đích danh ( Nominal Bill)

Hối phiếu này ghi rõ tên người thụ hưởng, không kèm theo điều khoản trả theo lệnh nên không chuyển nhượng được trong thanh toán quốc tế

2.3.2 Hối phiếu vô danh ( Bearer Bill)

Loại này không ghi tên người thụ hưởng mà chỉ ghi cụm từ “trả cho người cầm hối phiếu”. Nên ai cầm nó thì là người được hưởng các quyền lợi của hối phiếu.

2.3.3 Hối phiếu theo lệnh ( Order Bill)

Là loại hối phiếu trả theo lệnh của người thụ hưởng, loại này được chuyển nhượng bằng cách kí chuyển nhượng ở mặt sau của hối phiếu (gọi là kí hậu chuyển nhượng).

2.4 Căn cứ vào chủ thể lập hối phiếu sẽ có các loại hối phiếu sau:

2.4.1 Hối phiếu thương mại (Commercial bill)

Loại này do người xuất khẩu lập để đòi tiền người nhập khẩu trong thanh toán hàng hóa xuất khẩu và các dịch vụ cung ứng liên quan đến thanh toán quốc tế.

2.4.2 Hối phiếu ngân hàng (Banker’s bill)

Loại hối phiếu này do ngân hàng kí phát ra lệnh cho ngân hàng đại lí (hay ngân hàng chi nhánh) của mình trả một số tiền nhất định cho người được hưởng số tiền ghi trên hối phiếu trong thanh toán quốc tế

III. Các bên tham gia trong nghiệp vụ phát hành hối phiếu trong thanh toán quốc tế

•   Người ký phát ( Drawer) 

Là người lập và ký phát hành hối phiếu

• Người bị ký phát ( Drawee)

Là người có trách nhiệm thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu

• Người chấp nhận ( Acceptor)

Là người bị ký phát sau khi chấp nhận hối phiếu

• Người thụ hưởng ( Benificiary)

Là người sở hữu hợp pháp hối phiếu, do đó có quyền được nhận thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu

• Người chuyển nhượng ( Endorser hay Assignor)

Là người chuyển quyền hưởng lợi hối phiếu cho người khác bằng cách trao tay hay bằng thủ tục ký hậu

• Người bảo lãnh ( Avaliseur)

Là bất cứ người nào ký tên vào hối phiếu ngoại trừ người ký phát và người bị ký phát

Tham khảo luật thống nhất Geneva về Hối phiếu trong thanh toán quốc tế ( 1930) tại đây >>

Tiếng Việt

IV. Nội dung cần lưu ý trên hối phiếu trong thanh toán quốc tế

(1)Tiêu đề hối phiếu: 

Phải ghi chữ “Hối phiếu” (Bill of Exchange, có khi được viết tắt  là Exchange hoặc là Draft). Tiêu đề viết bằng tiếng Anh thì toàn bộ nội dung trong hối phiếu phải viết bằng tiếng Anh.

(2) Số của hối phiếu và ngày nơi ký phát hối phiếu

Số của hối phiếu được đặt theo kiểu lưu hồ sơ của người ký phát hối phiếu còn địa điểm ký phát hối phiếu là căn cứ để chọn luật giải quyết tranh chấp về ký phát hối phiếu, nếu không ghi địa điểm ký phát thì sẽ được hiểu là tại địa chỉ của nước người ký phát thanh toán quốc tế

(3) Số tiền mà người bị ký phát phải thanh toán cho người thụ hưởng :

Số tiền được ghi hai lần : số tiền số ở mục (3) và số tiền bằng chữ ở mục (6). Nếu số tiền ghi bằng số và bằng chữ khác nhau thì số tiền bằng chữ có giá trị thanh toán

(4) Kỳ hạn trả tiền của hối phiếu:

+ Trả tiền ngay: Thì trên hối phiếu sẽ ghi là “trả ngay khi nhìn thấy bản thứ nhất (hai) của hối phiếu này” (at ……. Sight of this FIRST (SECOND) Bill of Exchange).

+ Trả tiền sau: Có nhiều cách thỏa thuận:
* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau khi nhìn thấy hối phiếu
(At…X.days….after sight of this……….)
* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày ký phát hối phiếu
(At ….X days…after signed of this……..)
* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày ký vận đơn
(At…..X days….after bill of lading date of this…..)
* Thanh toán tại 1 ngày nhất định sau ngày giao hàng
(At…..X days…..after shipment date of this…….)
* Thanh toán tại 1 ngày cụ thể trong tương lai
(On……(date)…..of this……..)

(5) Người được hưởng lợi hối phiếu:

Người hưởng lợi có thể là: Bản thân người ký phát hối phiếu, hoặc một người khác được người ký phát chỉ định, hoặc bất cứ ai được người hưởng lợi chuyển nhượng hối phiếu bằng thủ tục ký hậu hay trao tay.
Trong ngoại thương, các hối phiếu thường được ký phát cho người hưởng là ngân hàng phục vụ nhà xuất khẩu.

(6) Số tiền ghi bằng chữ

Ghi bằng đơn vị tiền tệ và số tiền bằng chữ

(7)Số hiệu, ngày tháng phát hành hóa đơn thương mại

Như vậy, ngày hoá đơn thương mại do công ty tự xác định phù hợp với thỏa thuận giữa công ty và người nhập khẩu và thông thường được thực hiện trước khi đăng ký tờ khai hải quan để có thông tin khai đầy đủ

(8) Người phát hành hóa đơn thương mại

là người phát hành hóa đơn ghi trên hối phiếu. Họ tên và địa chỉ của người phát hành phải được ghi rõ ràng, đầy đủ.

(9) Số hiệu, ngày phát hành L/C

Là ngày bắt đầu phát sinh cam kết ngân hàng mở với người xuất khẩu là ngày bắt đầu tính thời hạn hiệu lực của LC và là căn cứ để người xuất khẩu kiểm tra xem người nhập khẩu có thực hiện việc mở L/C đúng hạn như trong hợp đồng đã quy định hay không

(10) Tên và địa chỉ của người trả tiền Hối phiếu

Là người mà hối phiếu gửi đến cho họ, yêu cầu thanh toán ( có thể là người mua, nhà nhập khẩu, ngân hàng mở L/C, ngân hàng thanh toán quốc tế ,..)

(11) Người ký phát hối phiếu:

Tên, địa chỉ và chữ ký của người ký phát là yếu tố bắt buộc phải thể hiện trên hối phiếu.

Chữ ký của người ký phát muốn có hiệu lực phải là chữ ký của người có đủ năng lực hành vi và năng lực pháp lý. Chữ ký phải được ghi ở góc dưới bên phải của tờ hối phiếu và người ký phát hối phiếu phải ký tên bằng chữ ký thông dụng trong giao dịch. Các chữ ký dưới dạng in, photocopy và đóng dấu…mà không phải viết tay đều không có giá trị pháp lý trong thanh toán quốc tế.

V. Ý nghĩa của hối phiếu trong thanh toán quốc tế

Hối phiếu được sử dụng phổ biến trong thanh toán xuất nhập khẩu & thường gắn với những hình thức thanh toán quốc tế như Ủy thác thu, L/C.

Bên cạnh đó, hối phiếu còn được sử dụng như một công cụ lưu thông tín dụng khi nó được chiết khấu tại ngân hàng, hoặc khi nó có được lưu thông từ tay người này quý phái tay người khác trong thời gian nó còn hiệu lực như một thứ hàng hóa được mua bán trên thị trường tiền tệ.

Như vậy, hiểu được vai trò và chức năng của hối phiếu là chúng ta đã hiểu thêm một trong những phương thức thanh toán trong hoạt động thanh toán quốc tế, hi vọng rằng qua bài viết trên sẽ giúp ích cho các bạn vận dụng thông tin về hối phiếu, đặc biệt trong lĩnh vực hoạt động xuất nhập khẩu.

 

 

Nguồn tài liệu tham khảo

PGS.TS Hà Văn Hội (2012), Giáo trình Thanh toán quốc tế, NXB ĐHQGHN

PGS.TS Phạm Ngọc Dũng, PGS.TS Đinh Xuân Hạng ( 2011), Giáo trình Tài chính tiền tệ, NXB Tài Chính

 

Tham khảo thêm các bài viết liên quan tại đây >>

Các rủi ro trong top 3 phương thức thanh toán quốc tế 

5 PHÚT ĐỂ HIỂU PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ – L/C

TOP 5 BƯỚC ĐƠN GIẢN LÀM QUEN VỚI PHƯƠNG THỨC NHỜ THU TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ

 

 

Người thực hiện:

Hoàng Hà Vi

Mã sinh viên : 18050627

Lớp : INE3104 2