Theo dõi cuộc chiến thương mại Mỹ Trung, chúng ta sẽ có cái nhìn khách quan hơn về mức độ ảnh hưởng cũng như cơ hội để Việt Nam nắm bắt tương lai.

Trong mối quan hệ ngoại giao giữa các quốc gia, khi quyền lợi giữa các đối tác song phương và đa phương bị ảnh hưởng, họ sẽ áp đặt các chính sách bù đắp thiệt hại từ các hiệp định này. Đó chính là phát súng đầu tiên của Hoa Kỳ nhằm vào nền kinh tế Trung Quốc, mở đầu cho cuộc chiến thương mại Mỹ Trung, sau khi Mỹ lo ngại về các hành vi thương mại không công bằng và hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ.

Nội dung bài viết

1. Cuộc chiến thương mại Mỹ Trung

Cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ (còn được gọi tắt là cuộc chiến thương mại Mỹ Trung) khởi đầu vào ngày 22/3/2018. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp nhiều mức thuế lên các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc như máy giặt hay một số sản phẩm thép. Tình hình leo thang nhanh chóng khi Mỹ đề xuất áp thuế 25% đối với 50 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.

Đây là một phần phản ứng của Washington trước cáo buộc lâu nay về việc Trung Quốc ăn cắp tài sản trí tuệ từ Mỹ. Tổng thống Trump chính thức áp thuế 25% đối với 34 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm các bộ phận máy bay, TV hay thiết bị y tế, bắt đầu cuộc chiến thương mại Mỹ Trung.

Trung Quốc ngay lập tức đáp trả bằng cách áp thuế 25% lên 500 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm đậu nành, thịt bò, thịt lợn, ô tô và rượu whisky. Mỹ tiếp tục đáp trả với 200 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc bị đề xuất áp thuế 10%. Tiếp nối diễn biến căng thẳng của cuộc chiến thương mại Mỹ Trung.

Cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Trung Quốc và Mỹ không chỉ ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế 2 nước và còn ảnh hưởng đến rất nhiều các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Cuộc chiến thương mại Mỹ Trung không chỉ đem lại cho Việt Nam những cơ hội để phát triển kinh tế, mà còn mang đến rất nhiều thách thức. Người ta thường thấy rằng không có bên nào thắng trong cuộc chiến thương mại. Vì vậy, có một số bên sẽ là bên thắng và bên thua trên một quy mô nhất định? Việt Nam cần chuẩn bị như thế nào về chính sách thương mại quốc tế của mình trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ Trung?

2. Chính sách của Việt Nam trong bối cảnh cuộc chiến thương mại

Chính sách thương mại quốc tế của Việt Nam

Chính sách thương mại tự do là chính sách thương mại mà nhà nước mở cửa hoàn toàn thị trường trong nước cho hàng hoá bên ngoài lưu thông tự do giữa trong và ngoài nước, tạo điều kiện cho thương mại quốc tế phát triển trên cơ sở của nguyên tắc tự do cạnh tranh. Chính sách này được sinh ra một phần đối phó với ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại Mỹ Trung. Đặc điểm chủ yếu của chính sách thương mại tự do là:

Nhà nước không sử dụng các công cụ để điều tiết xuất nhập khẩu.
Quá trình xuất nhập khẩu được tiến hành tự do.
Quy luật tự do cạnh tranh điều chỉnh hoạt động của sản xuất, tài chính và thương mại trong nước.

Ưu điểm của chính sách thương mại tự do của Việt Nam

Mọi rào cản thương mại quốc tế được dỡ bỏ giúp thúc đẩy tự do lưu thông thương mại trong nước.
Làm cho thị trường trong nước phong phú hơn, người tiêu dùng có điều kiện thoả mãn nhu cầu của mình một cách tốt nhất.
Tạo môi trường cạnh tranh gay gắt trên thị trường trong nước, kích thích các nhà sản xuất phát triển và hoàn thiện.
Nếu các nhà sản xuất trong nước đủ sức cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài thì chính sách thương mại tự do sẽ giúp các nhà kinh doanh trong nước mở rộng ra nước ngoài.
Tạo cơ hội đẻ tránh khỏi các thiệt hại từ cuộc chiến thương mại trên thế giới.

Thật vậy, chính sách thương mại tự do lần đầu tiên xuất hiện ở Anh, “cái nôi” của chủ nghĩa tư bản. Nước Anh lúc bấy giờ là một cường quốc công nghiệp, sản xuất bằng máy móc thay cho sức lao động thủ công để giảm chi phí. Hàng hóa được sản xuất rất dồi dào so với các nước láng giềng phát triển khác như Pháp, Đức và Nga.

Có thể do thực hiện chính sách tự do mậu dịch đã giúp tư bản Anh nhanh chóng xâm chiếm thị trường thế giới, khiến các nước khác phải thực thi chế độ bảo hộ mậu dịch chống lại sự xâm nhập ồ ạt của hàng hóa từ Anh. Nhưng sau khi nền kinh tế của các nước đó được phát triển mạnh mẽ thì chính sách tự do mậu dịch ra đời thay thế chính sách bảo hộ mậu dịch.

Thực hiện chính sách thương mại tự do không đồng nghĩa với việc làm suy yếu vai trò của nhà nước trong quan hệ thương mại quốc tế. Ngược lại, tạo điều kiện thuận lợi cho tự do hóa thương mại trên thị trường trong nước nhằm làm suy yếu hoặc bãi bỏ các chính sách bảo hộ mậu dịch ở các nước khác tạo cơ sở cho các thương nhân trong nước dễ dàng tiếp cận và thâm nhập vào các thị trường mới đang phát triển.

Tuy nhiên, thực hiện chính sách thương mại tự do có nhiều nhược điểm điển hình

Thị trường trong nước được điều tiết chủ yếu bởi quy luật tự do cạnh tranh nên nền kinh tế dễ rơi vào tình trạng khủng hoảng, bấp bênh và mong manh.
Các nhà sản xuất trong nước chưa phát triển mạnh nên đang gặp khó khăn trước sự tấn công của hàng ngoại. Chính vì những nhược điểm này mà ngay cả trong thế giới ngày nay, ngay cả những nước có nền kinh tế mạnh như Mỹ và Nhật Bản cũng không thực hiện chính sách thương mại tự do hoàn toàn cho tất cả các ngành, mà chỉ những ngành đủ mạnh để cạnh tranh trên toàn cầu và chỉ trong một thời gian nhất định.
Giúp điều tiết thanh toán quốc gia, sử dụng hợp lý nguồn ngoại tệ thanh toán của mỗi quốc gia. Nhược điểm là khi bảo hộ mậu dịch quá chặt chẽ:
Làm tổn hại đến sự phát triển của thương mại quốc tế sẽ dẫn đến sự cô lập về kinh tế của một quốc gia đi ngược lại xu hướng chung của kinh doanh toàn cầu ngày nay.
Bảo hộ quá chặt dẫn đến điều kiện phát triển tính bảo thủ, trì trệ trong các doanh nghiệp trong nước, làm thiếu động lực thúc đẩy phát triển và cải thiện nền kinh tế trong nước.
Nhiều nước bảo hộ quá chặt chẽ dẫn đến thiệt hại cho người tiêu dùng trong nước do thị trường hàng hóa kém đa dạng, mẫu mã, chất lượng kém cải thiện, giá cả hàng hóa đắt hơn giá trị thực.

3. Kết quả

Nền kinh tế Việt Nam gần đây tăng trưởng với tốc độ kỷ lục một phần nhờ vào nguồn vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Trong nửa đầu năm 2018, tăng trưởng của Việt Nam là 7,08%, mức cao nhất kể từ năm 2011. Tất cả là nhờ chính sách thương mại tự do.

Tốc độ tăng trưởng FDI nửa đầu năm cũng đạt 8,4% so với cùng kỳ năm ngoái, mức kỷ lục trong 10 năm qua. Việc chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang các nước ổn định hơn đang là xu hướng hiện nay. Căng thẳng đầu tư Mỹ Trung cũng có thể là cơ hội để Việt Nam thu hút thêm vốn đầu tư từ Mỹ và là cú hích để sự chuyển dịch này diễn ra nhanh hơn.

Trong bối cảnh các doanh nghiệp Mỹ ngày càng khó kinh doanh tại Trung Quốc, nhiều khả năng họ sẽ chuyển hướng sang Việt Nam như một sự thay đổi định hướng kinh doanh. Hơn nữa, nhập khẩu từ Trung Quốc sang Hoa Kỳ chắc chắn sẽ giảm, và điều này có nghĩa là sẽ có một khoảng trống cần được lấp đầy.

Việt Nam hoàn toàn có thể lấp đầy khoảng trống đó. Các chuyên gia tại Deutsche Bank Hong Kong dự đoán xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ sẽ tăng 1,7%. Ngoài ra, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam vẫn được duy trì ở mức cao. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, từ tháng 1/2018 đến tháng 6/2018, tăng trưởng kinh tế Việt Nam ở mức 7,08%. Đây là đà tăng trưởng có nền tảng rất tốt kể từ năm 2017, mức cao nhất kể từ năm 2010.

Những rủi ro Việt Nam gặp phải từ cuộc chiến thương mại Mỹ Trung

Tuy nhiên, nền kinh tế Việt Nam vẫn còn nhiều rủi ro phải đối mặt. Mỹ và Trung Quốc cũng là hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất nên cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn chắc chắn ảnh hưởng đến Việt Nam.

Đây là điều đáng lo ngại vì Việt Nam đã phải vật lộn trong những năm gần đây nhằm đa dạng hóa thương mại để cân bằng thâm hụt thương mại với Trung Quốc.

Như đã nói, thâm hụt thương mại giữa hai nước đang ở mức đáng lo ngại. Năm 2015, con số này là 33 tỷ USD và đến năm 2017 tiếp tục ở mức 22,7 tỷ USD.

Có ý kiến lo ngại rằng Trung Quốc sẽ sử dụng đòn bẩy kinh tế để gây áp lực lên Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề này phức tạp hơn nhiều. Khi Trung Quốc đang trong cuộc chiến thương mại với Mỹ, áp lực từ các lệnh trừng phạt kinh tế có thể gây tổn hại cho cả hai bên.

Khó có thể hình dung ra trường hợp Trung Quốc bắt đầu trực tiếp gây sức ép lên kinh tế Việt Nam. Những gì Trung Quốc có thể làm là sử dụng sức mạnh kinh tế của mình để hạn chế các hoạt động thương mại của Việt Nam như đã làm bằng việc thăm dò trên các mỏ dầu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Đây là điều hết sức rắc rối khi Việt Nam đang nỗ lực thúc đẩy kinh tế hàng hải, một yếu tố quan trọng cho sự thành công của kinh tế Việt Nam.

Với việc nhập khẩu nhiều hàng hóa từ Trung Quốc, cũng có ý kiến lo ngại rằng các doanh nghiệp Việt Nam sẽ không thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp Trung Quốc. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của ngành sản xuất trong nước.

4. Phương án đề xuất

(a) Không nên lợi dụng xuất khẩu

Hậu quả của cuộc chiến thương mại là rất khó nói ngay. Cuộc chiến thương mại giữa hai nước chắc chắn sẽ leo thang. Đặc biệt, Mỹ đang đặt mục tiêu ngăn chặn khả năng Trung Quốc thực hiện kế hoạch tăng cường xuất khẩu trực tiếp hàng công nghệ cao sang Mỹ đến năm 2025.

Trong quan hệ thương mại song phương, Việt Nam là nước nhập khẩu phần lớn từ Trung Quốc. Mỹ cũng là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam. Khi hai thị trường lớn xung đột, trước hết cần lo lắng về những mặt tiêu cực sẽ xảy ra. Hiện Bộ Công Thương đã đưa ra cảnh báo về nhiều mặt hàng thịt bò từ Mỹ có thể qua Việt Nam sang Trung Quốc.

Khi đó, Việt Nam sẽ là một phương tiện để tránh thuế. Mặt khác, Trung Quốc cũng có thể lợi dụng Việt Nam để làm nơi gắn thương hiệu Việt cho hàng hóa vào Mỹ. Việt Nam là nước đứng thứ 5 về xuất siêu sang Mỹ nên nếu trở thành nơi gia công hàng xuất khẩu để trốn thuế thì Việt Nam rất dễ bị trừng phạt kinh tế. Điều này rất quan trọng để tránh các nước lợi dụng Việt Nam trong hoạt động xuất khẩu của mình.

(b) Cần kiểm soát chặt chẽ mọi khâu nhập khẩu

Khi cuộc chiến thương mại Mỹ Trung bùng nổ, có thể tạo ra làn sóng khiến hàng hóa Trung Quốc ồ ạt nhập khẩu vào Việt Nam, sau khi đồng Nhân dân tệ mất giá và hàng hóa Trung Quốc không thể được xuất khẩu sang Mỹ nhiều như trước đây.

Nếu muốn duy trì năng lực và tăng trưởng, Trung Quốc phải tìm thị trường mới. Một trong những thị trường tiềm năng của đất nước có thể là Việt Nam. Cuộc chiến thương mại Mỹ Trung sẽ làm giảm lòng tin của các nhà đầu tư,cùng với đó là giảm đầu tư ra nước ngoài vì nhận thấy thị trường hiện tại không an toàn và họ phải tìm kiếm thị trường mới để tiếp tục đầu tư và mở rộng trong tương lai.

Đây là một hệ quả mà Việt Nam cần xem xét và nỗ lực hết sức để tránh những tác động tiêu cực đến nền kinh tế của chính mình. Các công ty thép nhập khẩu thép từ Trung Quốc và sau đó xuất khẩu sang Việt Nam để tận dụng các hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết.

Kết luận : Ảnh hưởng rộng lớn hơn của cuộc chiến thương mại có thể sẽ được cảm nhận trong vài năm tới. Nền kinh tế Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới nên đương nhiên cũng chịu ảnh hưởng của những biến động kinh tế toàn cầu.

Để giảm thiểu những tác động tiêu cực từ cuộc chiến thương mại, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện thủ tục hành chính, hoàn thiện môi trường đầu tư và đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu công ty thương mại. Các rào cản kỹ thuật vẫn tồn tại trong quá trình tăng cường tiếp cận thị trường nước ngoài, điều mà Việt Nam cần làm tốt hơn khi các hiệp định như CPTPP hay FTA Việt Nam – EU sắp xếp có hiệu lực.

Mặc dù cuộc chiến thương mại không phải là điều tốt cho tương lai, nhưng Việt Nam vẫn sẽ có thể kiểm tra tình hình và tiếp tục cải tiến nền kinh tế trên con đường tự do hóa thương mại. Lịch sử chỉ ra rằng về mặt chính trị, Việt Nam đã đối phó rất tốt trong cuộc tranh chấp với các cường quốc và quân sự. Chúng tôi hy vọng rằng các tương lai sẽ xuất hiện về mặt kinh tế.

Đọc thêm các tài liệu về cuộc chiến thương mại tại đây!

“4 CHIẾC BẪY” TRONG GIAO DỊCH THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

XÚC TIẾN THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ VÀ 3 VẤN ĐỀ BẠN CẦN BIẾT

“5 MẤU CHỐT” VIỆT NAM CẦN QUAN TÂM TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN QUAN HỆ THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Văn Mạnh

Mã sinh viên : 20050136

Lớp: QH-2020-E QTKD CLC 2

Mã học phần: INE3104 2

20 thoughts on “VIỆT NAM GIỮA VÒNG XOÁY CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI MỸ TRUNG 2018”

Hoang Hai says:
Đến giờ cuộc chiến này vẫn còn rất nóng hổi, vô cùng kịch tính và nhiều diễn biến khó lường!

Tháng Bảy 8, 2022 at 8:33 chiều
- 02nhom6 says:
  Cảm ơn bạn đã dành sự quan tâm!
  
  Tháng Bảy 8, 2022 at 9:59 chiều
Linh Nga says:
Thật là bổ ích ạ, rất xứng đáng để đọc

Tháng Bảy 8, 2022 at 8:43 chiều
- 02nhom6 says:
  Cảm ơn bạn đã đọc bài viết!
  
  Tháng Bảy 8, 2022 at 10:00 chiều
Minh Quang says:
Rất là căng thẳng

Tháng Bảy 8, 2022 at 8:44 chiều
- 02nhom6 says:
  Cảm ơn bạn đã dành sự quan tâm!
  
  Tháng Bảy 8, 2022 at 9:59 chiều
Thái Anh says:
Bài viết thật sự bao quát được cả vấn đề mình đang tìm kiếm

Tháng Bảy 8, 2022 at 9:01 chiều
- 02nhom6 says:
  Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết!
  
  Tháng Bảy 8, 2022 at 10:02 chiều
DaykophailaNhat says:
Bài viết dất hay âmzing gút chóp ạ

Tháng Bảy 8, 2022 at 9:01 chiều
- 02nhom6 says:
  Cảm ơn em rất nhiềuuu
  
  Tháng Bảy 8, 2022 at 10:00 chiều
Mling says:
Tuyet voi qua 10 diem

Tháng Bảy 8, 2022 at 9:20 chiều
- 02nhom6 says:
  Xứng đáng được thầy Minh cho 10 điểm 10 !
  
  Tháng Bảy 8, 2022 at 10:03 chiều
LinhThuyne says:
Hay quá ạ, mình đang khá quan tâm về vđề này mà chưa tìm được tài liệu đáng tin.

Tháng Bảy 8, 2022 at 9:39 chiều
- 02nhom6 says:
  Cảm ơn bạn đã quan tâm đến bài viết! Mong rằng bài viết sẽ cung cấp được thông tin bạn đang cần.
  
  Tháng Bảy 8, 2022 at 10:02 chiều
  - Haliel says:
    Bài viết quả thật chạm đến trái tim người đọc
    
    Tháng Bảy 8, 2022 at 10:54 chiều
    - 02nhom6 says:
      chạm đến ai cũng được nhưng mà đến cậu thì nhóm 6 xin phép từ chối
      
      Tháng Bảy 9, 2022 at 12:45 sáng
ĐPL says:
Bài viết hay quá ạ

Tháng Bảy 8, 2022 at 10:46 chiều
- 02nhom6 says:
  cảm ơn bạn đã ghé qua ủng hộ sốp
  
  Tháng Bảy 9, 2022 at 12:47 sáng
TNam says:
Căng thẳng quá phải cmt thoii

Tháng Bảy 8, 2022 at 10:51 chiều
- 02nhom6 says:
  vừa đọc vừa cảm nhận nhé. đừng căng thẳng quá nghen
  
  Tháng Bảy 9, 2022 at 12:46 sáng