Có thể nói, COVID – 19 là một cú sốc lớn, khó kiểm soát bởi sự tốc độ lây lan chóng mặt, làm chao đảo nền kinh tế, mọi thứ từ đời sống xã hội đến môi trường,…
Khoảng đầu tháng 11 năm 2019, COVID-19 (do Virus SARS-CoV-2 gây nên) được cho rằng xuất phát từ một chợ hải sản ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Cho đến hiện nay, dịch COVID-19 đã xuất hiện ở hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ với hơn 550 triệu ca nhiễm và khoảng 6,4 triệu ca tử vong.
Nội dung bài viết
I, Đóng cửa biên giới, ban lệnh phong tỏa
COVID – 19 làm chao đảo nền kinh tế đến nỗi buộc Tổ chức Y Tế Thế giới (WHO) phải xác nhận đây là đại dịch toàn cầu vào ngày 11/3/2020. Tiếp đó, hàng loạt quốc gia như: Philippines, Mỹ, Nam Phi, Tây Ban Nha, Colombia… cũng phải ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vì dịch bệnh.
Lệnh đóng cửa biên giới đã khiến chính phủ của các quốc gia phải thực thi chính sách hạn chế giao lưu xã hội, trao đổi buôn bán, xuất nhập khẩu ở mức nghiêm ngặt nhất, nhằm giảm tối đa tốc độ lan truyền của dịch bệnh, đồng thời duy trì ổn định hệ thống y tế quốc gia. Điển hình là Liên minh châu Âu (EU) đã đưa ra thông báo đóng cửa biên giới khối kể từ 12 giờ ngày 17/3/2020.
Mô hình kinh tế “không tiếp xúc” lên ngôi thời dịch COVID – 19
Từ các biện pháp ban đầu được đưa ra của Trung Quốc: phong tỏa nhiều tỉnh, thành phố khi COVID-19 bùng phát, lần lượt các nước Mỹ, Italy, Peru, Saudi… cũng áp dụng biện pháp chống dịch này.
Những biện pháp hạn chế xuất – nhập cảnh trong vòng 30 ngày được áp dụng không chỉ tại các nước đang ghi nhận ca nhiễm virus SARS-CoV-2, mà còn áp dụng cho cả các nước chưa từng ghi nhận các ca bệnh nào, ví dụ như El Salvado.
Vào khoảng nửa đầu năm 2020, đất nước Italia được coi là tâm dịch của châu Âu và cả thế giới, một chốn đông vui nhộn nhịp, giờ chỉ còn những con đường im ắng, các nhà hàng, điểm du lịch vắng vẻ một cách lạ thường. Sau khi chính phủ “khu vực số 0” bùng phát dịch bệnh ở châu Âu, đêm 9/3/2020 “triều đình” đã ban bố tình trạng cách ly trên toàn bộ lãnh thổ, khoảng 60 triệu dân cư.
Các biện pháp quyết liệt như: hạn chế di chuyển trên toàn quốc, nghiêm cấm hoạt động tụ tập đông người, tạm ngừng các trận thi đấu thể thao, đóng cửa rạp chiếu phim… để đối phó dịch bệnh COVID-19 cũng được chính phủ các nước Pháp, Tây Ban Nha, Bỉ, Đức, Áo… đưa ra và thực thi quyết liệt.
Người dân châu Âu có “truyền thống” ôm hôn, tay bắt mặt mừng thân thiện mỗi khi gặp gỡ nhau, nhưng giờ “truyền thống” đã dần không còn xuất hiện, bởi tất cả phải giữ khoảng cách khi giao tiếp tối thiểu là 1,5 – 2m, và cách nhau 1m khi đứng xếp hàng mua đồ tại siêu thị…
Người dân ở các nước đều được yêu cầu hạn chế ra khỏi nhà nếu không thực sự cần thiết để tránh tiếp xúc nhau làm lây lan dịch bệnh. Thậm chí tại thành phố Barcelona của Tây Ban Nha, cảnh sát có nhiệm vụ tuần tra thường xuyên để nhắc nhở mọi người hãy trở về nhà, giữ an toàn cho bản thân cũng là giữ an toàn cho người khác. Bên cạnh đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khuyên công dân hạn chế tới thăm cha mẹ già – những người có nguy cơ lây nhiễm và tử vong cao trước virus SARS-CoV-2.
Ở Việt Nam, chính phủ cũng đưa ra các chỉ thị 15, 16, 19 về các biện pháp phòng chống dịch bệnh COVID – 19 và được người dân chấp thuận tương đối nghiêm chỉnh.
II. Chao đảo nền kinh tế
Tại châu Á, ngày 17/3/2020, Philippines trở thành quốc gia đầu tiên đóng cửa thị trường tài chính nhằm ứng phó dịch COVID-19. Tổng thống Rodrigo Duterte ra lệnh gần 55 triệu người dân trên đảo chính Luzon, bao gồm thủ đô Manila, không được tới công sở và không sử dụng phương tiện giao thông công cộng trong vòng 30 ngày, kể từ ngày 17/3. Tương tự như thế, Tổng thống của đất nước Indonesia là Joko Widodo, đã yêu cầu người dân làm việc, học tập và tiến hành cầu nguyện tại nhà qua Internet.
Nỗi lo sợ về dịch COVID-19 làm chao đảo nền kinh tế, đã dẫn đến tình trạng “trượt dốc” mang tính lịch sử của thị trường chứng khoán thế giới trong hơn 30 năm qua, mặc dù nhiều biện pháp khẩn cấp đã được ngân hàng trung ương các nước đưa ra để ngăn chặn suy thoái kinh tế. Kéo theo đó, các doanh nghiệp dù có quy mô lớn hay nhỏ đều chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi dịch COVID-19.
Trong bối cảnh dịch bệnh tại đây diễn biến phức tạp, hãng Nissan của Nhật Bản đã đình chỉ hoạt động tại nhà máy Sunderland ở miền Bắc nước Anh – cơ sở sản xuất lớn nhất của hãng này ở châu Âu, bên cạnh đó, hãng Peugeot-Citroen của Pháp phải tạm đóng cửa toàn bộ các nhà máy ở châu Âu . Một số hãng sản xuất ôtô khác như Fiat Chrysler (liên doanh giữa Italy và Mỹ), Renault (Pháp) và Volkswagen (Đức)… cũng lên kế hoạch tương tự. Như vậy có thể thấy COVID – 19 đã làm chao đảo nền kinh tế toàn cầu ra sao.
Không nằm ngoại lệ, “Người khổng lồ” trong lĩnh vực công nghệ Apple cũng phải chịu đóng cửa toàn bộ hệ thống cửa hàng bán lẻ bên ngoài Trung Quốc. Các hãng hàng không như Air France (Pháp), Aeroflot (Nga)… thì hướng tới phương án giảm giờ làm của nhân viên, mặc dù như vậy sẽ ảnh hưởng đến kinh tế, tài chính của nhân viên. Còn các hãng hàng không của Mỹ thì đồng loạt cắt giảm chuyến bay quốc tế.
Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) ước tính dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 có thể khiến các hãng hàng bị thất thu lên tới 113 tỷ USD. Ngành du lịch thế giới cũng được ước tính thiệt hại ít nhất 22 tỷ USD…
Đóng cửa trường học, các hoạt động chuyển sang hình thức trực tuyến
Việc các trường học tại Campuchia, Ấn Độ, Bồ Đào Nha, Nhật Bản… phải đóng cửa để phòng lây lan dịch bệnh đã khiến nhiều bậc phụ huynh bất đắc dĩ kiêm nhiệm cùng lúc ba nhiệm vụ: đi làm, trông con và là gia sư cho con.
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) cho biết: có ít nhất 56 quốc gia, vùng lãnh thổ đã phải đóng cửa trường học trên toàn quốc vì các diễn biến phức tạp của dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19, làm ảnh hưởng đến quá trình học tập, trải nghiệm của khoảng 516 triệu học sinh.
Các hội nghị lớn, nhỏ trên thế giới giờ đây cũng chuyển sang hình thức trực tuyến. Các cuộc họp Hội đồng Bảo an hay Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đều phải hoãn. Hàng loạt chuyến thăm, bao gồm cả chuyến thăm được chuẩn bị từ lâu của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Nhật Bản, cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ ở bang Ohio, Louisiana và Georgia, Mỹ hay vòng đàm phán thương mại Anh-EU hậu Brexit… đều tạm thời bị hủy bỏ.
Hoãn, hủy hàng loạt sự kiện thể thao – văn hóa
Cũng do COVID-19 làm chao đảo nền kinh tế toàn cầu, từ đó khiến một loạt các sự kiện thể thao – văn hóa được người hâm mộ mong chờ nhất trong năm như EURO, giải đua xe Công thức 1 (F1), lễ hội âm nhạc Coachella (Mỹ) hay lễ hội âm nhạc Glastonbury (Anh)… phải trì hoãn, không thể diễn ra theo đúng như kế hoạch đã định trong năm 2020, dù cho vé đã bán hết từ lâu…
Thêm vào đó là một loạt các hội chợ quan trọng khác trong các lĩnh vực công nghệ, văn học… cũng bị buộc phải hủy bỏ do lo ngại về lây lan dịch bệnh. Kể đến như: Triển lãm du lịch ITB Berlin 2020, Hội chợ Sách Leipzig 2020 ở Đức, Triển lãm Ô tô quốc tế Geneva, Hội chợ nội thất Milan (Italy), rồi các lễ hội Songkran ở Thái Lan, và những cái tên khác đang nối dài chưa có điểm dừng.
III. Việt Nam bị ảnh hưởng ra sao?
Theo số liệu được trích dẫn từ Tổng cục thống kê, ta thấy được rõ hơn những ảnh hưởng của COVID – 19 khiến Việt Nam chao đảo nền kinh tế:
Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2020 ước tính tăng 3,82% so với cùng kỳ năm trước (6,82%) và cũng là mức tăng thấp nhất của quý I giai đoạn 2011-2020.
Một số lĩnh vực phải “hứng đòn” của dịch Covid-19 khiến cho tình hình hoạt động kinh doanh bị sụt giảm nghiêm trọng:
- Sản xuất công nghiệp: Ngành công nghiệp quý I/2020 chịu ảnh hưởng từ dịch Covid-19 nên đạt mức tăng trưởng thấp 5,28% so với cùng kỳ năm trước; trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo có mức tăng thấp nhất giai đoạn 2016 – 2020.
- Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản: Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản quý I/2020 gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của hàng loạt các biến cố trong đó có dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, làm tác động tiêu cực tới hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu sản phẩm nông sản.
- Bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng: Dịch Covid-19 khiến tâm lý người tiêu dùng hạn chế mua sắm nơi công cộng, đi du lịch và ăn uống ngoài gia đình do lo ngại dịch lây lan nên tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt mức tăng thấp so với cùng kỳ năm trước (4,7%), cầu tiêu dùng trong dân giảm.
- Vận tải: Vận tải hành khách chịu ảnh hưởng lớn khi lượng khách vận chuyển tính chung 3 tháng đầu năm giảm 6,1% do tác động của các cuộc vận động, khuyến cáo về phòng chống dịch bệnh cùng với việc tạm dừng cấp thị thực cho người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam.
- Ngân hàng: Tăng trưởng tín dụng tính đến thời điểm 20/3/2020 chỉ đạt 0,68%, ghi nhận mức thấp nhất so với cùng thời điểm của các năm 2016-2020.
- Chứng khoán: So với cùng kỳ năm 2019, thị trường chứng khoán giảm mạnh với tổng mức huy động vốn cho nền kinh tế giảm 65%.
IV. Tổng kết
Trước sự chao đảo nền kinh tế toàn cầu, tất cả những thay đổi nhanh chóng và trên quy mô lớn để ứng biến trong mùa dịch đã khiến cho thế giới có một “diện mạo” mới, khác xa hoàn toàn so với “ngày hôm qua” – giai đoạn chưa xảy ra dịch bệnh. Cuộc sống bị đảo lộn đang là câu chuyện thường nhật trên toàn thế giới trong những ngày đại dịch.
Song, trong cú sốc COVID-19, không ít người đang nhắc lại một câu nói của người cha với cậu con trai nhỏ trong bộ phim kinh điển “La vita è bella” (Cuộc sống tươi đẹp) rằng: “nếu chúng ta đều làm tốt, tất cả chúng ta sẽ chiến thắng”. Đúng vậy, chúng ta hãy cùng chung tay đẩy lùi COVID – 19.
Trên đây là một số thông tin, dữ liệu về vấn đề “COVID – 19 làm chao đảo nền kinh tế toàn cầu”, qua bài viết, giúp bạn sẽ biết và hiểu rõ hơn về tình hình kinh tế toàn cầu nói chung, Việt Nam nói riêng. Bên cạnh đó để đưa ra các giải pháp, phương án tối ưu chống lại đại dịch.
Hy vọng rằng bài viết sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho nội dung bạn đang tìm kiếm!
Đọc thêm các bài viết có liên quan dưới đây:
Những điểm nhấn trong bức tranh kinh tế thế giới đầy biến động 6 tháng đầu năm 2022
Xung đột Nga – Ukraine 2022: Nga bị cấm vận nhưng nền kinh tế thế giới bị chao đảo?
Những rủi ro trong biến động kinh tế toàn cầu năm 2022
Nguyễn Thị Minh Nụ – 20050912
