Nội dung bài viết
1. EVFTA là gì?
Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA) là một thỏa thuận thương mại tự do giữa Việt Nam và 27 nước thành viên EU. EVFTA, cùng với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TP), là hai FTA có phạm vi cam kết rộng và mức độ cam kết cao nhất của Việt Nam từ trước tới nay.
Ngày 1/12/2015 EVFTA đã chính thức kết thúc đàm phán và đến ngày 1/2/2016 văn bản hiệp định đã được công bố. Ngày 26/6/2018, EVFTA được tách làm hai Hiệp định, một là Hiệp định Thương mại (EVFTA), và một là Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (EVIPA); đồng thời chính thức kết thúc quá trình rà soát pháp lý đối với Hiệp định EVFTA. 8/2018, quá trình rà soát pháp lý đối với EVIPA cũng được hoàn tất.
Hai Hiệp định đã được ký kết vào 30/6/2019.
Ngày 21/1/2020, Ủy ban Thương mại quốc tế của Nghị viện châu Âu (INTA) thông qua Hiệp định, Nghị viện châu Âu ngày 12/2/2020 chính thức thông qua cả hai hiệp định.
Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam của Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực vào ngày 1 tháng 8 mở đường cho việc gia tăng thương mại giữa EU và Việt Nam.
EVFTA là một hiệp định đầy tham vọng cung cấp gần 99% việc xóa bỏ thuế hải quan giữa EU và Việt Nam. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (MPI), FTA dự kiến sẽ giúp tăng GDP của Việt Nam thêm 4,6% và xuất khẩu của nước này sang EU tăng 42,7% vào năm 2025. Trong khi Ủy ban châu Âu dự báo GDP của EU sẽ tăng thêm 29,5 USD. tỷ vào năm 2035.
2. Nội dung cơ bản của Hiệp định EVFTA
FTA sẽ loại bỏ gần như tất cả các loại thuế quan (hơn 99%):
- Việt Nam sẽ tự do hóa 65% thuế nhập khẩu đối với hàng hóa xuất khẩu của EU sang Việt Nam khi có hiệu lực, phần còn lại sẽ được xóa bỏ dần trong thời hạn 10 năm.
- Các loại thuế của EU sẽ được xóa bỏ trong thời hạn 7 năm. EU sẽ giảm hơn 70% thuế quan đối với hàng hoá Việt Nam ngay sau khi hiệp định có hiệu lực.
Một vài ví dụ cụ thể:• Hầu hết các mặt hàng máy móc và thiết bị xuất khẩu của EU sẽ được tự do hóa hoàn toàn khi có hiệu lực và phần còn lại sau 5 năm.
- Xe máy có động cơ lớn hơn 150 cc sẽ được tự do hóa sau 7 năm và ô tô sau 10 năm, trừ loại có động cơ lớn (> 3000cc đối với xăng,> 2500cc đối với diesel) sẽ được tự do hóa sớm hơn một năm.
- Gần 70% lượng hóa chất xuất khẩu của EU sẽ được miễn thuế khi có hiệu lực và phần còn lại sau 3, 5 và 7 năm.
- Việt Nam cũng sẽ mở cửa thị trường cho hầu hết các sản phẩm thực phẩm của EU, cả sơ chế và chế biến: Rượu vang và rượu mạnh sẽ được tự do hóa sau 7 năm.
- Thịt lợn đông lạnh sẽ được miễn thuế sau 7 năm, thịt bò sau 3 năm, các sản phẩm từ sữa sau tối đa 5 năm và chế phẩm thực phẩm sau tối đa 7 năm.
- Thịt gà sẽ được tự do hóa hoàn toàn sau 10 năm.
- EU cũng sẽ loại bỏ các loại thuế có thời hạn dài hơn (lên đến 7 năm) đối với một số sản phẩm nhạy cảm, đặc biệt là trong lĩnh vực dệt may và da giày.
3.EVFTA gồm những nước nào?
EVFTA là hiệp định thương mại tự do của Việt Nam và 27 quốc thuộc Liên minh Châu Âu (EU). Các thành viên bao gồm:
Áo, Bỉ, Bulgaria, Croatia, Đảo Síp, Séc (Czech), Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Pháp, Hy Lạp, Đức, Hungary, Ireland, Italy, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Malta, Hà Lan, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Romania, Slovakia, Slovenia, Tây Ban Nha và Thụy Điển.
4. Cơ hội của các nước EU khi tham gia EVFTA
Giảm hàng rào phi thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Châu Âu
EU và Việt Nam đã nhất trí tăng cường giám sát chặt chẽ của hiệp định Hàng rào Kỹ thuật trong Thương mại (TBT) của WTO. Đặc biệt, Việt Nam đã cam kết tăng cường sử dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong việc soạn thảo các quy định của mình.
Hiệp định cũng có một chương đề cập đến các biện pháp Vệ sinh và Kiểm dịch động thực vật (SPS), đặc biệt nhằm mục đích tạo thuận lợi cho thương mại các sản phẩm động thực vật, trong đó các bên đã nhất trí về một số nguyên tắc quan trọng như khu vực hóa và công nhận EU là một thực thể duy nhất.
Bảo vệ các Chỉ dẫn Địa lý Châu Âu (Geographical Indications)
Nông dân và các doanh nghiệp nhỏ sản xuất thực phẩm theo phương pháp truyền thống sẽ được hưởng lợi từ sự công nhận và bảo hộ trên thị trường Việt Nam – ở mức tương đương với luật của EU – đối với 169 sản phẩm thực phẩm và đồ uống của Châu Âu có nguồn gốc địa lý cụ thể.
Điều này có nghĩa là việc sử dụng Chỉ dẫn địa lý (GIs) như rượu Champagne, pho mát Parmigiano Reggiano, rượu vang Rioja, pho mát Roquefort hoặc Scotch Whisky sẽ được dành riêng tại Việt Nam cho các sản phẩm nhập khẩu từ các khu vực châu Âu, nơi chúng có nguồn gốc truyền thống.
GIs của Việt Nam cũng sẽ được EU công nhận, cung cấp khuôn khổ thích hợp để thúc đẩy hơn nữa việc nhập khẩu các sản phẩm chất lượng như chè Mộc Châu hoặc cà phê Buôn Ma Thuột.
Cho phép các công ty EU đấu thầu các hợp đồng công của Việt Nam
Với thỏa thuận này, các công ty của EU sẽ có thể đấu thầu các hợp đồng công với các bộ, ngành của Việt Nam, bao gồm cả cơ sở hạ tầng như đường bộ và cảng, các doanh nghiệp nhà nước quan trọng như công ty phân phối điện và nhà điều hành đường sắt trên toàn quốc, các bệnh viện công và hai thành phố lớn nhất của Việt Nam, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Mở cửa thị trường Việt Nam cho các nhà khai thác dịch vụ EU
Việt Nam đã cam kết cải thiện đáng kể khả năng tiếp cận của các công ty EU với nhiều lĩnh vực dịch vụ, bao gồm dịch vụ kinh doanh, dịch vụ môi trường, dịch vụ bưu chính và chuyển phát nhanh, ngân hàng, bảo hiểm và vận tải biển.
Cơ chế giải quyết các bất đồng trong tương lai
EVFTA tạo ra một khuôn khổ để giải quyết mọi bất đồng trong tương lai có thể xảy ra giữa EU và Việt Nam về việc giải thích và thực hiện hiệp định. Nó áp dụng cho hầu hết các lĩnh vực của hiệp định và nó nhanh hơn và hiệu quả hơn về nhiều mặt so với cơ chế giải quyết tranh chấp trong WTO.
Bảo vệ các tiêu chuẩn xã hội và bảo vệ môi trường
EU và Việt Nam đã nhất trí về một chương toàn diện và mạnh mẽ về thương mại và phát triển bền vững, với một danh sách đầy đủ các cam kết, bao gồm:
- Cam kết thực hiện hiệu quả của mỗi Bên các tiêu chuẩn lao động cốt lõi của ILO, các Công ước ILO đã phê chuẩn (không chỉ các Công ước cơ bản) và các Thỏa thuận đa phương về môi trường đã được phê chuẩn và phê chuẩn các Công ước cơ bản của ILO chưa được phê chuẩn.
- Thúc đẩy Trách nhiệm Xã hội của Doanh nghiệp, bao gồm cả việc tham khảo các công cụ quốc tế về vấn đề này.
- Một tờ báo chuyên biệt về biến đổi khí hậu và các cam kết đối với việc bảo tồn và quản lý bền vững đa dạng sinh học (bao gồm cả động vật hoang dã), lâm nghiệp (bao gồm cả khai thác gỗ bất hợp pháp) và thủy hải sản.
5. Cơ hội của Việt Nam khi tham gia EVFTA
Giúp hàng hóa Việt Nam thâm nhập vào thị trường lớn thứ hai trên thế giới
Với dân số gần 500 triệu người và GDP bình quân thuộc top hàng đầu thế giới, Eu là một thị trường giàu tiềm năng cho ngành xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, trước khi ký Hiệp định EVFTA thì hàng hóa Việt Nam luôn thua thiệt so với đối thủ vì có giá thành cao hơn từ 10%-20%.
Với cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu lên tới gần 100% biểu thuế và giá trị thương mại mà hai bên thống nhất, cơ hội gia tăng xuất khẩu cho những mặt hàng có lợi thế, như: dệt may, da giày, nông thủy sản (kể cả gạo, đường, mật ong, rau củ quả), đồ gỗ… là đáng kể.
Mức cam kết trong EVFTA có thể coi là mức cam kết cao nhất mà Việt Nam đạt được trong các FTA đã được ký kết cho tới nay. Điều này mang đến những cơ hội cho Việt Nam khi hiện nay, mới chỉ hơn 42% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU được hưởng mức thuế 0% theo Chương trình ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP).
Tạo động lực cho phát triển
EVFTA sẽ gây sức ép lên Việt Nam về nhiều mặt như chất lượng sản xuất sản phẩm, chất lượng nguồn nhân lực và đặc biệt là khung pháp lý. Tuy nhiên, đây cũng sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp và nhà nước đổi mới và phát triển.
Để nắm bắt được thời cơ, doanh nghiệp sẽ phải nâng cao năng lực của mình để đạt được các tiêu chuẩn kỹ thuật cũng như là văn hóa, xã hội, con người khắt khe mà bên EU đã đặt ra.
Ngoài ra nhà nước cũng cần phải cải cách mạnh mẽ, nhanh và toàn diện về thể chế kinh tế thị trường, đặc biệt là đổi mới tư duy trong hoạch định chính sách theo nguyên tắc của kinh tế thị trường; nâng cao năng lực cạnh tranh cho hệ thống doanh nghiệp, trong đó thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là lao động có tay nghề và nhân lực trình độ cao.
Thu hút các nhà đầu tư EU
Như đã nêu ở trên, Hiệp định EVFTA sẽ thu hút các nhà đầu tư từ EU đến đầu thầu không chỉ vào các hợp đồng công và đầu tư các lĩnh vực, như: dịch vụ, tài chính, ô tô, chế biến chế tạo, công nghệ thông tin, công nghệ cao, nông sản thực phẩm chế biến.
Ngoài ra tham gia EVFTA cũng sẽ giúp người dân Việt Nam tiếp cận hàng hóa chất lượng cao nhập khẩu từ EU như dược phẩm, công nghệ/kỹ thuật,…
Sinh viên thực hiện: Cù Minh Tú
Mã sinh viên: 19051618
Lớp: 2022 – INE3104-1
Xem thêm:EVFTA: “4” cơ hội và thách thức lớn đặt ra cho các doanh nghiệp Việt Nam
Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới CPTPP – 5 Lợi ích và 4 thách thức
Các hiệp định tự do (FTA) thế hệ mới – Cơ hội và thách thức với hệ thống sở hữu trí tuệ Việt Nam
