Trong môi trường kinh doanh đầy sự cạnh tranh như hiện nay, các doanh nghiệp luôn phải đối mặt với các thử thách lớn khi muốn phát triển và mở rộng. Thị trường ngày càng trở nên bão hòa với vô vàn lựa chọn cho người tiêu dùng, dẫn đến việc các doanh nghiệp phải không ngừng tìm kiếm cách thức để tạo ra sự khác biệt và chiếm lĩnh thị trường.

Trong bối cảnh đó, Chiến lược Đại Dương Xanh (Blue Ocean Strategy) nổi lên như một công cụ mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn vươn lên mạnh mẽ. Chiến lược này khuyến khích việc tạo ra không gian thị trường chưa được khai thác, thay vì tham gia vào cuộc chiến cạnh tranh khốc liệt trong những thị trường bão hòa. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào các bước ứng dụng chiến lược đại dương xanh để tìm kiếm cơ hội kinh doanh mới và giúp doanh nghiệp đạt được sự phát triển bền vững.

Chiến Lược Đại Dương Xanh (Blue Ocean Strategy) Là Gì ?

Blue Ocean Strategy được phát triển bởi W. Chan Kim và Renée Mauborgne trong cuốn sách cùng tên. Chiến lược này tập trung vào việc tạo ra một thị trường mới, nơi doanh nghiệp không phải cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ. Thay vì tham gia vào các cuộc chiến giá cả và chất lượng trong những “đại dương đỏ” đầy rẫy cạnh tranh, các doanh nghiệp sẽ tạo ra “đại dương xanh” bằng cách tạo ra nhu cầu mới và khai thác các cơ hội chưa được nhận diện.

Thực tế, chiến lược đại dương xanh không chỉ là một chiến lược kinh doanh mà là một tư duy mới về cách nhìn nhận và phát triển thị trường. Các yếu tố chính của chiến lược đại dương xanh bao gồm:

• Đổi mới giá trị: Tạo ra giá trị đột phá cho khách hàng và doanh nghiệp bằng cách làm giảm chi phí đồng thời nâng cao giá trị.
• Tạo không gian thị trường mới: Khai thác các phân khúc khách hàng chưa được phục vụ hoặc nhu cầu chưa được đáp ứng.
• Bỏ qua cạnh tranh trực tiếp: Thay vì cạnh tranh với đối thủ hiện tại, chiến lược đại dương xanh khuyến khích tạo ra những thị trường chưa bị chinh phục.
• Tập trung vào khách hàng: Chiến lược này đặt khách hàng lên vị trí trung tâm và tập trung vào nhu cầu và mong muốn của họ để tạo ra giá trị và sản phẩm mới, khác biệt so với những sản phẩm hiện có trên thị trường.

Để thành công, doanh nghiệp cần hiểu rõ quá trình xây dựng một chiến lược và các bước cần thiết để triển khai chiến lược này.

Các Bước Ứng Dụng Chiến Lược Đại Dương Xanh Trong Việc Tìm Kiếm Cơ Hội Kinh Doanh Mới

1. Phân Tích Thị Trường Hiện Tại và Xác Định Cơ Hội

Để bắt đầu áp dụng chiến lược đại dương xanh, bước đầu tiên là phân tích thị trường hiện tại để hiểu rõ các xu hướng và nhu cầu khách hàng. Phân tích này không chỉ giúp doanh nghiệp nhận diện những cơ hội còn trống mà còn giúp xác định các yếu tố cốt lõi mà khách hàng mong muốn.

Các công cụ phân tích, như Bản đồ chiến lược giá trị (Value Curve) và Ma trận SWOT, có thể giúp doanh nghiệp phân tích các yếu tố cạnh tranh hiện tại trong ngành. Một khi đã hiểu rõ về ngành, doanh nghiệp có thể nhận ra những khoảng trống trong thị trường, từ đó phát hiện cơ hội để tạo ra một không gian mới, đổi mới mô hình kinh doanh và tăng cường lợi thế cạnh tranh.

Ví dụ, nếu một ngành đang bị phân mảnh với nhiều sản phẩm tương tự, cơ hội có thể nằm ở việc tạo ra một sản phẩm đột phá với tính năng mới hoặc cung cấp một trải nghiệm người dùng chưa được khai thác.

Ví dụ: Trong ngành xe điện, Tesla đã thành công trong việc áp dụng Chiến lược Đại Dương Xanh bằng cách tái định nghĩa thị trường ô tô điện và tạo ra một không gian cạnh tranh mới. Trước khi Tesla xuất hiện, xe điện bị xem là kém hiệu quả, tốc độ chậm và thiếu hạ tầng sạc.

Tesla đã phá vỡ giới hạn này bằng cách tập trung vào công nghệ đột phá với pin lithium-ion có phạm vi hoạt động dài, thiết kế sang trọng, hiệu suất cao và trải nghiệm số hóa vượt trội. Nhờ kết hợp giữa đổi mới công nghệ và trải nghiệm người dùng khác biệt, Tesla đã thu hút một lượng lớn khách hàng mới và tạo ra một thị trường tiềm năng chưa từng có, thoát khỏi sự cạnh tranh gay gắt của các hãng xe truyền thống..

2. Áp Dụng Khung ERRC (Eliminate, Reduce, Raise, Create)

Khung ERRC là một công cụ cực kỳ quan trọng trong Blue Ocean Strategy, giúp doanh nghiệp tái cấu trúc ngành và sáng tạo giá trị mới. Bằng cách phân tích bốn yếu tố trong ERRC, doanh nghiệp có thể tìm ra cách cải tiến sản phẩm/dịch vụ của mình sao cho có giá trị độc đáo và dễ tiếp cận. Các yếu tố trong ERRC gồm:

• Eliminate (Loại bỏ): Loại bỏ những yếu tố không còn mang lại giá trị cho khách hàng. Đây là những yếu tố mà doanh nghiệp không cần phải tiếp tục duy trì.
• Reduce (Giảm thiểu): Giảm bớt những yếu tố không cần thiết, giúp cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động.
• Raise (Tăng cường): Nâng cao những yếu tố mà khách hàng thực sự quan tâm và đánh giá cao.
• Create (Tạo ra): Tạo ra những yếu tố mới mà thị trường chưa từng có.

Ví dụ: Zara, một thương hiệu thời trang nhanh nổi tiếng, đã áp dụng ERRC bằng cách giảm thiểu việc sản xuất các bộ sưu tập theo mùa, thay vào đó là liên tục cập nhật những mẫu mới dựa trên xu hướng thực tế. Zara loại bỏ các yếu tố xa xỉ và tạo ra các bộ sưu tập thời trang với mức giá phải chăng.

3. Khám Phá Khách Hàng Chưa Được Phục Vụ (Noncustomers)

Một phần quan trọng trong việc tìm kiếm thị trường mới là khám phá những nhóm khách hàng mà hiện tại chưa được phục vụ đầy đủ. Đây là các noncustomers – những khách hàng mà các doanh nghiệp chưa chú ý đến hoặc chưa nhận ra tiềm năng. Các nhóm khách hàng này có thể được chia thành ba loại:

Loại 1: Những khách hàng hiện tại nhưng chưa thực sự cảm thấy hài lòng với sản phẩm/dịch vụ có sẵn.

Loại 2: Những khách hàng không tham gia vào thị trường nhưng có thể bị thu hút nếu được cung cấp giá trị mới.

Loại 3: Những khách hàng không liên quan đến ngành, nhưng có thể trở thành khách hàng tiềm năng nếu có giải pháp phù hợp.

Khi doanh nghiệp xác định được các noncustomers này, họ có thể phát triển các sản phẩm/dịch vụ hoàn toàn mới để thu hút nhóm khách hàng chưa được phục vụ.

Ví dụ: Netflix đã khám phá nhóm khách hàng mới khi cung cấp dịch vụ thuê phim trực tuyến, đáp ứng nhu cầu của những người không muốn ra ngoài cửa hàng thuê phim. Về sau, khi Netflix phát triển dịch vụ xem phim trực tuyến và sản xuất các bộ phim riêng, họ đã thu hút một lượng khách hàng lớn chưa từng sử dụng dịch vụ này trước đó.

IKEA đã khám phá nhóm khách hàng chưa được phục vụ khi cung cấp đồ nội thất giá rẻ và dễ lắp ráp, phục vụ những người không có ngân sách lớn nhưng vẫn muốn sở hữu sản phẩm chất lượng. Bằng cách tối ưu hóa quy trình sản xuất và vận chuyển, IKEA đã thu hút một lượng khách hàng lớn, những người trước đây không thể tiếp cận đồ nội thất cao cấp.

4. Tạo Không Gian Thị Trường Mới

Khi đã nhận diện được các khách hàng chưa được phục vụ và biết rõ những yếu tố cần thay đổi, doanh nghiệp cần tạo ra không gian thị trường mới, nơi chưa có sự cạnh tranh gay gắt. Đây là bước tạo nên sự khác biệt rõ rệt và có thể định hình ngành hàng một cách hoàn toàn mới.

Một chiến lược thành công sẽ không tập trung vào việc cạnh tranh về giá cả mà thay vào đó là việc tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ độc đáo, đáp ứng được những nhu cầu chưa được khai thác.

Ví dụ: Spotify là một ví dụ điển hình trong việc tạo ra không gian thị trường mới. Trước khi có Spotify, người dùng phải mua đĩa nhạc hoặc tải nhạc lậu từ internet. Spotify đã tạo ra một dịch vụ phát nhạc trực tuyến, cho phép người dùng tiếp cận hàng triệu bài hát qua một nền tảng duy nhất với một khoản phí hợp lý.

5. Thử Nghiệm và Điều Chỉnh Sản Phẩm

Sau khi đã xác định được cơ hội thị trường và phát triển sản phẩm/dịch vụ mới, doanh nghiệp cần thử nghiệm và điều chỉnh sản phẩm/dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. MVP (Minimum Viable Product) là một khái niệm quan trọng giúp doanh nghiệp đưa ra một phiên bản sản phẩm đơn giản, với các tính năng cơ bản nhưng vẫn có thể tạo được giá trị cho khách hàng. Quá trình thử nghiệm MVP giúp doanh nghiệp thu thập phản hồi thực tế từ khách hàng và điều chỉnh sản phẩm trước khi ra mắt chính thức.

Ví dụ: Airbnb đã phát triển và thử nghiệm nền tảng của mình với một nhóm nhỏ người dùng trước khi chính thức mở rộng ra toàn cầu. Họ đã tiếp thu phản hồi để hoàn thiện sản phẩm của mình.

6. Triển Khai và Bảo Vệ Thị Trường Mới

Khi sản phẩm hoặc dịch vụ đã sẵn sàng và thị trường đã được xác định, bước tiếp theo là triển khai và bảo vệ không gian thị trường mới. Việc duy trì sự khác biệt và bảo vệ lợi thế cạnh tranh trong lâu dài là điều quan trọng.

• Xây dựng thương hiệu mạnh: Tạo câu chuyện thương hiệu và giá trị gắn liền với khách hàng để tăng cường sự kết nối.
• Đổi mới liên tục: Không ngừng cải tiến sản phẩm, quy trình và dịch vụ để duy trì sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh.

Ví dụ: Tesla đã bảo vệ thị trường xe điện của mình bằng cách liên tục cải tiến công nghệ, phát triển các tính năng tự lái và mở rộng ra thị trường năng lượng tái tạo, giúp họ giữ vững vị thế trên thị trường và bảo vệ lợi thế cạnh tranh của mình

Kết Luận

Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh khốc liệt, việc áp dụng Chiến lược đại dương xanh để tìm kiếm cơ hội kinh doanh mới là một chiến lược vô cùng hiệu quả. Bằng cách tạo ra không gian thị trường chưa được khai thác, doanh nghiệp có thể tránh xa cuộc chiến cạnh tranh gay gắt trong các “đại dương đỏ”, đồng thời mở rộng khả năng tăng trưởng và phát triển bền vững.

Các bước ứng dụng chiến lược đại dương xanh (Blue Ocean strategy), từ việc phân tích thị trường hiện tại, áp dụng khung ERRC, khám phá các khách hàng chưa được phục vụ, đến việc tạo ra không gian thị trường mới, đều là những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt rõ rệt. Khi doanh nghiệp tạo ra giá trị đột phá và không ngừng sáng tạo, họ không chỉ có thể nắm bắt được những cơ hội kinh doanh mới mà còn xây dựng được lợi thế cạnh tranh vững chắc.

Cuối cùng, để thành công với chiến lược đại dương xanh, các doanh nghiệp cần chú trọng đến việc thử nghiệm, điều chỉnh sản phẩm và bảo vệ thị trường mới của mình. Khi thực hiện đúng, chiến lược này sẽ không chỉ giúp doanh nghiệp tồn tại mà còn vươn lên mạnh mẽ trong một thị trường đầy thách thức.

---

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Viết Duy

Mã sinh viên: 21051368

Lớp học phần: INE3104 4