Dịch vụ hậu cần Việt Nam bắt đầu phát triển từ những năm 1990 cho đến nay và ngày càng trở nên phổ biến và đã có nhiều sự thay đổi tích cực. Theo thống kê số liệu từ báo cáo của công ty cổ phần Báo cáo và Đánh giá Việt Nam Report, hiện có khoảng 4000 doanh nghiệp trong và ngoài nước cung cấp dịch vụ hậu cần từ người làm thủ tục vận chuyển hàng hóa cho đến khi đóng thuế, thanh toán ….
Đây là lĩnh vực hoạt động theo dịch vụ chuỗi từ giai đoạn tiền sản xuất cho đến khi hàng hóa tới tay người dùng cuối cùng và có liên quan trực tiếp đến hoạt động vận tải, kho bãi, giao nhận, các thủ tục hành chính, tư vấn,… được phân chia thành các loại hình dịch vụ logistics phổ biến cụ thể như sau:
Nội dung bài viết
1. Dịch vụ vận tải
Hoạt động dịch vụ vận tải vốn là một trong số các loại hình dịch vụ logistics phổ biến và phát triển mạnh, tuy nhiên dưới ảnh hưởng của đại dịch thì cũng chịu những tác động nặng nề.
Theo số liệu từ Tổng cục thống kê vào tháng 10/2020, hoạt động vận tải trong nước chiếm tỷ trọng chính đạt 1,403 tỷ tấn (chiếm 98,45% trong cơ cấu vận chuyển hàng hóa trong nước và ngoài nước), nhưng giảm 7,9% so với cùng kỳ năm 2019. Vận tải hàng hóa nước ngoài đạt 26,3 triệu tấn (chiếm tỷ trọng rất nhỏ 1,55%), tức giảm 18,6% so với cùng kỳ năm trước, luân chuyển hàng hóa đối với vận tải trong nước và ngoài nước theo đó cũng giảm đáng kể sau một năm.
Mặt khác, xét theo khối lượng vận chuyển hàng hóa thấy rằng vận tải nước ta vẫn phụ thuộc chủ yếu vào đường bộ, chiếm tỷ trọng lớn nhất khoảng 74,35% tổng khối lượng vận chuyển và cũng là loại hình phổ biến nhất, tiếp sau đó là vận tải đường thủy nội địa (20,97%), đường biển chiếm 4,42% và cuối cùng chiếm tỷ trọng thấp nhất và cũng là loại hình ít phổ biến nhất trong cơ cấu phương thức vận chuyển hàng hóa của Việt Nam tháng 10/2020 lần lượt là vận tải đường sắt (0,22%), đường hàng không (0,01%).
-
Vận tải đường bộ
Đây là loại hình vận chuyển hàng hóa phổ biến nhất. Linh hoạt trong quá trình vận chuyển, không phụ thuộc vào giờ giấc, không có bất cứ một quy định nào về thời gian.
Vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ có thể đưa hàng về tận nơi được yêu cầu chứ không phải chuyển hàng hóa sang những loại phương tiện khác. Tuy nhiên, loại vận chuyển này cũng có một số hạn chế như không chở được khối lượng hàng hóa quá lớn. Trên đường vận chuyển cũng dễ gặp những sự cố do đường bộ có nhiều phương tiện lưu thông nên dễ xảy ra va chạm.
Theo thống kê, lượng hàng hoá vận chuyển bằng đường bộ tăng đều qua mỗi năm, với rất nhiều loại hình dịch vụ phổ biến với số lượng nhà cung cấp đông đảo. Phương thức vận chuyển này thực sự là một bộ phận quan trọng của mạng lưới logistics của nhiều doanh nghiệp vì khả năng đáp ứng yêu cầu của khách hàng một cách hiệu quả.
-
Vận tải đường sắt
Thời gian vận chuyển hàng hóa được quy định sẵn theo thời gian tàu chạy, không thay đổi được thời gian. Vận chuyển được khối lượng hàng hóa lớn, với vận tốc nhanh ổn định giá thành lại thấp. Vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt chỉ vận chuyển trên một tuyến đường cố định, không thể đưa hàng hóa về tới đích cuối cùng. Cần phải thêm một lần vận chuyển nữa.
Chi phí cho loại hình vận chuyển này cũng sẽ cao khi số lượng hàng hóa lớn. Do phải đóng các chi phí duy trì đường xá, khấu hao đường xá, khấu hao thiết bị nhà ga, chi phí quản lý.
Tại Việt Nam hiện nay, vận chuyển hàng bằng đường sắt ít phổ biến hơn. Nguyên nhân chủ yếu là do ít tuyến đường, ít điểm đỗ đón trả hàng và chất lượng dịch vụ bao gồm cả phần vận chuyển cơ bản cũng như dịch vụ bổ trợ tại các bến bãi còn rất kém.
-
Vận tải đường hàng không
Đây là loại hình ít phổ biến nhất. Vì chi phí vận chuyển cao hơn gấp nhiều lần so với các loại hình vận chuyển khác. Khối lượng vận chuyển hàng hóa bị hạn chế. Không đưa hàng hóa về tới đích cuối cùng phải thông qua các loại hình vận chuyển khác.
Tốc độ vận chuyển hàng hóa nhanh nhất, có thể vận chuyển hàng hóa sang các nước bên ngoài. Vấn đề va chạm cũng ít xảy ra, việc đảm bảo an toàn cho hàng hóa tốt hơn các loại hình vận chuyển khác.
-
Vận tải đường biển
Có thể vận chuyển hàng hóa với khối lượng lớn hơn các loại hình vận chuyển khác. Vấn đề va chạm trong quá trình vận chuyển cũng bị hạn chế, giữ đảm bảo an toàn cho hàng hóa, khả năng va chạm làm vỡ hàng hóa là thấp. Tốc độ vận tải hàng hóa bằng đường biển cũng chậm hơn so với các loại hình vận chuyển khác. Phụ thuộc nhiều vào yếu tố thời tiết.
Có thể vận chuyển hàng hóa với tuyến đường dài, sang các nước khác. Chi phí vận chuyển cao hơn so với các loại hình vận chuyển khác.
-
Vận tải đa phương thức
Đây là xu hướng phát triển phổ biến thời gian gần đây, là sự kết hợp của các phương thức vận tải khác như: vận tải đường bộ – đường sắt- đường biển – đường hàng không trong cùng một hợp đồng vận tải đã đóng góp một tỷ trọng không nhỏ trên thị trường logistics Việt Nam nhờ tính linh hoạt trong việc đáp ứng các đơn hàng với các quy mô khác nhau, hạn chế tác động từ các rủi ro thiên tai, đình công… trong khi cân đối chi phí ở mức chấp nhận được cho các chủ hàng.
Để tìm hiểu chi tiết về loại hình vận tải phổ biến này bạn có thể truy cập tại đây.
2. Dịch vụ kho bãi
Hiện nay, dịch vụ kho bãi là một trong những loại hình dịch vụ logistics cung cấp chính của các doanh nghiệp logistics Việt Nam, có khoảng 53,7% doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cung cấp dịch vụ kho bãi. Đây là loại hình dịch vụ logistics liên quan đến hoạt động lưu trữ, bảo quản sản phẩm, các bán thành phẩm và bán thành phẩm nhằm cung ứng cho khách hàng nhanh chóng và tiết kiệm chi phí nhất có thể, đồng thời cũng cung cấp các thông tin về tình trạng, điều kiện lưu trữ và vị trí lưu kho của hàng hóa.
Thương mại điện tử ngày càng phổ biến dẫn đến nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam hiện nay đang có xu hướng chuyển sang mua sắm trực tuyến thay vì mua trực tiếp tại các siêu thị, chợ và chuyển từ tiêu dùng thực phẩm tươi sống ít phổ biến hớn và chuyển sang hàng đông lạnh để dự trữ dùng dần thì việc các doanh nghiệp kinh doanh tối ưu vận tải và lưu kho bãi là điều cần thiết để có thể nâng cao năng lực cạnh tranh và tiết kiệm chi phí.
Theo thông tin từ Báo cáo Logistics Việt Nam, tính đến tháng 12/2019, nước ta có 96 kho ngoại quan, trong đó có 48 kho lạnh với công suất lớn nhỏ khác nhau, khoảng 80% kho lạnh được lấp đầy. Đến năm 2020 thì nhiều kho lạnh khác đang được xây dựng, vẫn chưa đi vào hoạt động.
Những điều trên tạo cơ sở cho loại hình dịch vụ kho bãi ngày càng phổ biến đồng thời cũng đòi hỏi các doanh nghiệp Logistic Việt Nam cần quan tâm hơn, có những phương pháp phát triển công nghệ quản lý kho, vốn đầu tư phát triển kho bãi một cách hiệu quả.
3. Dịch vụ giao nhận
Dịch vụ giao nhận là loại hình dịch vụ logistics có liên quan đến hoạt động vận chuyển, gom hàng, lưu kho, bốc xếp hàng, bốc xếp, đóng gói và phân phối hàng hóa cũng như liên quan đến các dịch vụ tư vấn, kể cả các vấn đề về thủ tục hải quan, thanh toán, mua bảo hiểm, các chứng từ hàng hóa,….
Hiện nay, cùng với sự tăng trưởng của sản xuất trong nước, tiền lương, tiêu dùng và đặc biệt là sự bùng nổ của thương mại điện tử là yếu tố thúc đẩy logistics Việt Nam phát triển. Đây là điều kiện thuận lợi, làm cơ sở cho các công ty 3PL quốc tế tạo ra những giá trị gia tăng của dịch vụ logistics nói chung và dịch vụ giao nhận nói riêng.
Theo Báo cáo Logistics Việt Nam 2020, Việt Nam có khoảng 80,3% doanh nghiệp logistics nước ta cung cấp dịch vụ giao nhận hàng hóa nội địa và quốc tế. Thị trường giao nhận sẽ tăng theo sự phát triển của các sàn thương mại điện tử phổ biến như Lazada, Shopee, Tiki,…điều này làm tăng tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ giao nhận, đòi hỏi các công ty này phải tham gia rút ngắn thời gian giao hàng để có thể đáp ứng nhu cầu khách hàng cũng như tránh ảnh đến hoạt động kinh doanh của các nhà bán hàng trực tuyến.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ giao nhận phổ biến tại Việt Nam (Viettel Post, VNPost, Giao hàng nhanh, Giao hàng tiết kiệm…) cũng đang tích thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ Blockchain, trí tuệ nhân tạo,…và cải thiện chất lượng nguồn nhân lực để có thể nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ cũng như cắt giảm chi phí logistics.
4. Dịch vụ khác
Dịch vụ đại lý hải quan là loại hình dịch vụ logistics khá phổ biến, là một trong các dịch vụ cung cấp chính của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics Việt Nam. Khảo sát của VLA( Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam) có khoảng 87,7% doanh nghiệp cung cấp dịch vụ này và chất lượng cũng đã được nâng cao hơn so với thời gian trước.
Tuy nhiên dịch vụ đại lý hải quan vẫn tồn tại một số bất cập, trong đó có nhiều đại lý hải quan hiện nay chưa được thay mặt chủ hàng dùng chữ ký số để thực hiện công việc kiểm tra. Điều này dẫn đến hoạt động bảo lãnh thông quan được thúc đẩy để từ đó nâng cao vai trò của đại lý hải quan hơn, hướng tới chuyên nghiệp hóa dịch vụ đại lý hải quan theo chuẩn mực quốc tế
Trong thực tế tình hình Việt Nam hiện nay, các dịch vụ kiểm dịch, hun trùng…cũng dần phổ biến hơn, đặc biệt khi mà đại dịch bùng phát và đang diễn ra rất phức tạp.
Dịch vụ ICD (cảng cạn) cũng là một loại hình dịch vụ logistics ngày càng phổ biến, theo Bộ giao thông vận tải, hiện nay Việt Nam có 9 cảng cạn được cấp phép và 16 điểm thông quan có chức năng như cảng cạn. Việc phát triển hệ thống cảng cạn góp phần tổ chức vận chuyển container một cách hợp lý, tăng hiệu quả dịch vụ logistics cũng như giảm ùn tắc cảng biển, cửa khẩu quốc tế và các đô thị lớn.
Có thể bạn quan tâm:
Top 6 vai trò của logistics với sự phát triển hiện nay – Logistics 2021
Top 5 lý do nên lựa chọn ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng
4 vấn đề cơ bản thường gặp khi làm Logistics
